U nang buồng trứng thông thường lành tính, không gây nguy hiểm và có thể tự biến mất. Tuy nhiên có một vài trường hợp u nang phát triển trở thành ung thư buồng trứng cực kỳ nghiêm trọng đối với sức khoẻ và tính mạng nếu không được phát hiện và xử lý sớm thì quá trình chữa trị sẽ khó khăn và đắt đỏ. Do vậy việc thăm khám tìm nang buồng trứng định kỳ là bắt buộc.
U nang buồng trứng là gì?
U nang buồng trứng là một trong các bệnh phụ khoa hay gặp đối với phụ nữ và có thể sảy ra với nhiều độ tuổi từ trẻ em cho đến tuổi trưởng thành và từ người khoẻ mạnh đến phụ nữ mang thai điều có thể bị u nang buồng trứng. Tỷ lệ u buồng trứng chiếm từ 5-10% trong quần thể dân cư nữ giới.
Buồng trứng là bộ phận nội tiết của cơ thể phụ nữ giúp tạo ra noãn đi gặp tinh trùng thụ thai. Bất kỳ tăng sinh mô ở buồng trứng sẽ tạo u nang buồng trứng. U nang buồng trứng có thể là tổ chức mới hình thành do sự tích luỹ dịch bên trong buồng trứng
Nhiều bằng chứng cho rằng phụ nữ sẽ có tối thiểu một u nang trong cả đời. Bệnh chiếm vào khoảng 3,6% tổng số bệnh phụ khoa và phần lớn những trường hợp đều là u nang lành tính và không gây nguy hiểm cũng như không có bất kỳ biến chứng nào.
>> Xem thêm: Ung thư cổ tử cung: Nguyên nhân, 1 số dấu hiệu nhận biết và cách điều trị
Phân loại u nang buồng trứng
Dựa theo cấu trúc và đặc tính của mỗi khối u thì u nang buồng trứng có thể được phân làm: u nang buồng trứng và u nang thực thể.
U nang cơ năng
Đây là khối u được sinh ra bởi rối loạn chức năng vận động nội tiết của buồng trứng và về phương diện giải phẫu thì tổ chức buồng trứng không biến đổi. Có 3 dạng u nang buồng trứng:
Nang túi noãn: Là những nang noãn đã đủ lớn tuy nhiên không phát triển hoặc không gặp trứng và nang vẫn còn phát triển và có thể to đến 8cm khiến phụ nữ rối loạn chu kì kinh nguyệt.
Nang hoàng dịch: Được hình thành khi hoàng dịch không phát triển hoàn toàn sau phóng noãn và từ đó tạo ra những nang có vỏ cứng chứa nhiều dịch bên trong có thể gây đau đớn và khó chịu cho phần bụng dưới.
Nang hoàng thể: thường gặp trên phụ nữ thai trứng hoặc ung thư nguyên bào tử cung. .
U nang thực thể
Ở các khối u buồng trứng có thay đổi cấu trúc tổ chức của buồng trứng và do đó có khả năng di căn. Các loại u khác:
U nang mủ: Là loại ít gặp nhất. Một nang chứa dịch bên trong, có vỏ mềm và lành tính. Nhưng nếu trên bề mặt có tăng sinh nhiều mạch máu hay có những khối u trên bề mặt hoặc trong bụng khối u là các triệu chứng nghi ung bướu.
U nang buồng trứng: Nguy hiểm nhất là khối u quái (teratoma) chiếm 25% u nang buồng trứng phần lớn là lành tính và có thể gặp với nhiều độ tuổi kể cả trẻ trước dậy thì và phụ nữ tuổi sinh đẻ đến mãn kinh. Thành khối u nang có cấu trúc giống một tấm sừng và bên trong chứa lông hoặc tóc, râu hay tuyến nước bọt. .. và có thể bị xoắn.
U nang buồng trứng: Chiếm 20% tổng số khối u buồng trứng và cũng là khối u có khá nhiều nang và cũng thường có kích cỡ to hơn những dạng u nang khác. Trong nang chứa dịch nhầy màu vàng và sệt nên dễ dính với những mô lân cận.
Nang bọc nội mạc buồng trứng: tổ chức nội mạc tử cung phát triển ngay trên bề mặt buồng trứng và gây tổn thương tế bào niêm mạc buồng trứng và nang vỏ mềm thường dính với những tổ chức lân cận và bên trong chứa màu sắc chocolate nên khối u dễ gây đau đớn khi giao hợp và dính nhiều làm tắc nghẽn vòi trứng gây hiếm muộn.
Nguyên nhân gây u nang buồng trứng
Bác sĩ giải thích một số nguyên nhân gây tăng khả năng u nang buồng trứng bao gồm:
- Thai kì: Một số trường hợp phát hiện u nang có thể hình thành khi rụng trứng xuất hiện trên buồng trứng trong giai đoạn thai kì.
- Lạc nội mạc tử cung: Các mô nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung và một vài tế bào có thể bám vào buồng trứng.
- Nhiễm trùng khoang buồng trứng: Khi viêm nhiễm lây lan sang buồng trứng có thể xuất hiện u nang.
- Trường hợp đã từng bị u nang trước đó thì bệnh có thể tái trở lại.
- Tiền sử gia đình có mẹ hoặc chị bị u buồng trứng.
Cam kết bảo mật thông tin cá nhân khách hàng – Thông tin cá nhân của khách hàng được cam kết bảo mật tuyệt đối theo chính sách bảo vệ thông tin cá nhân . Việc thu thập và sử dụng thông tin của mỗi thành viên chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của khách hàng đó trừ những trường hợp pháp luật có quy định khác. – Không sử dụng, không chuyển giao, cung cấp hay tiết lộ cho bên thứ 3 nào về thông tin cá nhân của thành viên khi không có sự cho phép đồng ý từ thành viên.
Dấu hiệu nhận biết u nang buồng trứng
U nang buồng trứng thường hình thành và tiến triển thầm lặng, không có triệu chứng và phần lớn những trường hợp chỉ nhận biết khi khám phụ khoa định kì hay khi siêu âm kiểm tra sức mạnh. Các triệu chứng sau có thể báo hiệu u đã lớn:
- Đau dữ dội vùng chậu và vùng bụng dưới: Đây là triệu chứng điển hình nhất khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng đau dữ dội ở vùng bụng dưới và vùng xương chậu khi những khối u chèn ép vào cơ quan hoặc thần kinh chạy dọc theo vùng sau lưng.
- Gây cảm thấy đau đớn khi khối u to chèn ép những cơ quan xung quanh gây tiểu rắt hoặc táo bón. ..
- Bụng chướng.
- Đau khi quan hệ tình dục: Khi xuất tinh, nếu thấy đau hơn một bên so với bên còn lại thì có thể nó là triệu chứng của u nang buồng trứng. Một số trường hợp khối u ngày càng lớn hơn và ở ngay khu vực sát eo tử cung gây đau khi quan hệ tình dục.
- Kinh nguyệt bất thường: Rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ là một trong các dấu hiệu liên quan đến bệnh phụ khoa, trong đó có u nang buồng trứng buồng trứng.
- Các trường hợp u to bất thường như bụng trướng to gây giảm cân và biếng ăn kèm buồn nôn là những dấu hiệu gợi ý bệnh lý nên đi khám ngay.
U nang buồng trứng 2 bên có nguy hiểm không?
Thông thường, u nang buồng trứng trái và phải hoặc cả 2 bên là vô hại và có thể tự động biến mất và không gây nguy hiểm tới cơ thể và tính mạng. Tuy nhiên, có một vài trường hợp u nang phát triển dữ dội và âm ỉ trong vài năm và chèn ép các cơ quan khác có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng hơn:
Xoắn u nang: Biến chứng này có thể diễn ra với bất kỳ khối u, kể cả các khối u nang có cuống mềm thường không kết dính và dễ dàng bị xoắn. Khi u bị xoắn người bệnh đau bụng âm ỉ và kéo dài kèm buồn nôn hoặc ói và đôi lúc sẽ ngất do đau. Khám thấy bụng trướng ấn đau dữ dội hoặc có cảm giác đau bụng. Thăm trực tràng thấy khối u sưng to và ấn đau nhói.
Vỡ u nang buồng trứng: Khi lượng chất lỏng bên trong khối u càng lớn có thể gây vỡ u nang. Lúc đầu, người bệnh có thể đau bụng liên tục và dữ dội. Một số trường hợp vỡ u nang có thể gây xuất huyết trong phúc mạc khiến người bệnh choáng váng và ngất. Sau khi u nang vỡ, người bệnh có thể có hội chứng nhiễm khuẩn hoặc có biểu hiện viêm ruột thừa hoặc khám âm hộ thấy khối u cứng và ấn thấy đau. Nếu không được chẩn đoán chính xác và chữa trị sớm thì người bệnh có thể bị nguy hiểm đến tính mạng.
Chèn ép trực tràng: Thường là biến chứng phát hiện trễ khi khối u dài và đã tiến triển lớn. Các khối u chèn ép trực tràng gây đau rát khi tiểu tiện, chèn ép bàng quang gây đến táo bón và chèn ép thận gây thiếu máu cầu thận hoặc khối u chèn ép tĩnh mạch cảnh dưới ảnh hưởng đến tuần hoàn máu gây phù nề hai chi dưới gây hôn mê.
Chẩn đoán u nang buồng trứng
Bác sĩ cho rằng, để chẩn đoán u nang buồng trứng cần phối hợp giữa kiểm tra lâm sàng và cận lâm sàng nhằm có chẩn đoán chuẩn xác nhất và không bỏ xót những dấu hiệu làm ảnh hưởng đến kết quả.
- Chẩn đoán lâm sàng
- Bác sĩ có thể khai thác một vài triệu chứng của người bệnh trên cơ sở chẩn đoán gồm:
- Rối loạn chu kì kinh nguyệt;
- Triệu chứng đau nhức và khó chịu tại vùng chậu;
- Đau khi quan hệ tình dục;
- Tiểu rắt và khó tiểu do táo bón.
- Kiểm tra triệu chứng đau tức vùng bụng dưới và vùng chậu
- Chẩn đoán cận lâm sàng
Các biện pháp chẩn đoán cận lâm sàng bao gồm:
Siêu âm: Đây là biện pháp chẩn đoán bệnh không xâm lấn và chi phí thấp nhất giúp xác định rõ loại khối u, vị trí, kích cỡ khối u và thành phần bên trong khối u. Hình ảnh trong siêu âm có thể gợi ý u lành tính hay u ác.
Chụp CT scan hoặc MRI: Nếu khối u to thì chụp MRI có thể thấy rõ ràng hơn kết quả siêu âm, và kết quả CT scan giúp chẩn đoán xác định mức độ xâm lấn lớn hay di căn của khối u.
Xét nghiệm tìm kiếm những dấu hiệu khối u có thể gợi ý mức độ ác tính của khối u bao gồm: CA 125, AFP, beta HCG hay HE4. ..
>> Xem thêm: Ung thư buồng trứng : Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Phương pháp điều trị
Đối với u nang buồng trứng: Không cần điều trị và khối u sẽ biến mất sau một vài chu kì kinh nguyệt. Người bệnh được theo dõi bằng phương pháp siêu âm lặp lại sau kinh nguyệt xong.
Người bệnh có thể phối hợp sử dụng biện pháp tránh thai và những phương pháp được chỉ định trong điều trị u nang buồng trứng thứ phát. Tuy nhiên có một số loại u nang buồng trứng gây biến chứng nặng như xơ nang hoặc đa nang gây mất máu nghiêm trọng cần được cấp cứu và điều trị kịp thời.
Đối với u buồng trứng: Cần được chẩn đoán kịp thời và điều trị tích cực nhằm tránh những biến chứng nặng nề. Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau, tuỳ thuộc theo vị trí và kích thước khối u cùng mong muốn mang thai và có con của mỗi bệnh nhân các bác sỹ sẽ chỉ định phương pháp thích hợp và có thể phẫu thuật cắt bỏ hoàn toàn khối u khỏi buồng trứng, có thể phẫu thuật bóc bỏ khối u ra ngoài buồng trứng.
Tuy nhiên, phương pháp bóc tách tử cung cũng có khả năng điều trị bệnh lý u nang buồng trứng trong tương lai thậm chí là u nang lạc nội mạc.
Bác sĩ giới thiệu một số phương pháp phẫu thuật u nang buồng trứng đang được thực hiện ở Trung tâm Sản Phụ khoa bao gồm:
Phẫu thuật nội soi cắt
Đây là phương pháp được ưa chuộng nhất để phẫu thuật điều trị u nang buồng trứng do ít gây đau đớn và thời gian lưu viện ngắn và thời gian hồi phục nhanh.
- Phương pháp nội soi được chỉ định đối với những bệnh nhân:
- U buồng trứng không nghi ác tính.
- U buồng trứng không quá lớn hoặc không bị dính.
- Ung thư vú có chỉ định cắt buồng trứng.
- Phẫu thuật mở bụng
- Với các khối u nang có kích thước to hoặc nghi ung thư sẽ được chỉ định phẫu thuật cắt khối u bằng phương pháp phẫu thuật cắt bụng.
- Sau quá trình phẫu thuật các khối u buồng trứng sẽ được đưa đi giải phẫu để đánh giá tình trạng sinh bệnh học của khối u.
Tuy nhiên, với phương pháp phẫu thuật người bệnh sẽ mất thêm thời gian để phục hồi. Người bệnh sẽ được chỉ định nghỉ ngơi một số ngày trước và sau phẫu thuật nhằm tiện cho quá trình theo dõi và điều trị.
Phòng ngừa u nang buồng trứng
Sử dụng biện pháp tránh thai và cho con bú trên 6 tuổi được chứng minh có thể giảm thiểu rủi ro ung thư buồng trứng.
Thăm khám phụ khoa định kì: Thường xuyên theo dõi và khám bệnh phụ khoa định kì 6 tháng một/lần cũng là biện pháp hữu hiệu để nhận biết nhanh những triệu chứng bệnh lý, qua đó có chẩn đoán đúng và tiến hành điều trị ngay từ ban đầu nhằm đem tới kết quả điều trị cao nhất cũng như tránh được các biến chứng có thể xảy đến.
Các câu hỏi thường gặp
U nang buồng trứng là bệnh lý bình thường và lành tính tuy nhiên cũng ẩn chứa nhiều rủi ro. Tổng hợp các lo lắng và thắc mắc của các bạn được bác sĩ sản phụ khoa trả lời chi tiết như sau:
1. U nang buồng trứng diễn ra vào lứa tuổi như thế nào?
Đây là bệnh lý phụ khoa hay gặp với phái đẹp và có thể diễn ra với nhiều giới tính và lứa tuổi, kể cả trẻ em gái trước dậy thì và phụ nữ mang thai hay phụ nữ tiền mãn kinh. .. điều có nguy cơ bị bệnh. Đặc biệt là u nang với phụ nữ mang thai hay xuất hiện với kích thước bé vào khoảng dưới 3 – 4cm và không có biểu hiện hoặc dấu hiệu không rõ dễ gây nhầm và chủ quan không khám.
>> Xem thêm: Buồng trứng đa nang là bệnh gì? Nguyên nhân, 1 số triệu chứng và cách điều trị
2. U nang buồng trứng để lâu có nguy hiểm không?
Bệnh được phân biệt với khối u tăng trưởng ác tính tại buồng trứng. Khối u nang có thể là một khối u mới hình thành trên buồng trứng (hay thường gặp là khối u nang), cũng có khi là sự tích trữ chất lỏng phát triển từ một u nang trữ nước tại buồng trứng.
Có khá nhiều phương pháp giúp phân biệt khối u nang này như: theo kích thước, màu sắc hoặc hình ảnh trông thấy trên siêu âm. .. nhưng phổ biến nhất là cần phân biệt u nang buồng trứng lành tính hay ác tính. Để xác định rõ u ác tính và lành tính thì khối u sẽ được gắp ra ngoài buồng trứng và làm giải phẫu bệnh.
Quá trình tiến triển của một khối u có thể là không biến đổi kích thước (tình trạng rất ít gặp) hoặc khối u biến mất (hay gặp ở khối u thực thể) hoặc khối u lớn hơn có thể kèm theo các triệu chứng chèn ép gây đau đớn, túng đái hoặc khó đại tiện và. .. ; khối u bị vỡ gây ngừng tuần hoàn máu lên buồng trứng và lâu dần dẫn đến thiếu máu nuôi dưỡng gây hoại tử hoặc vỡ u nang cần được phẫu thuật ngay.
3. Có thai mắc u nang buồng trứng phải làm sao?
Mức độ nghiêm trọng của u nang buồng trứng lúc mang thai sẽ tuỳ thuộc theo kích thước và loại của u nang. Tuy nhiên, khối u đầu tiên có thể nhẹ và lành tính, tuy nhiên sẽ tăng từ từ kích thước suốt cả thai kì. Nếu không được chẩn đoán chính xác và điều trị sớm thì khối u có thể gây những biến chứng nghiêm trọng đối với sức khoẻ thai phụ và thai nhi như khối u cản trở quá trình tăng trưởng của bào thai, u vỡ thành u ác tính hoặc ung thư chuyển biến xấu. ..
U nang buồng trứng có thể đe doạ thiên chức làm mẹ, thai nhi và tính mạng phụ nữ. Do đó các bác sĩ khuyên chị em phụ nữ cần thăm khám thai định kì và tìm ngay phòng khám chuyên khoa uy tín nếu có triệu chứng bệnh cần được xử lý sớm!
