Trong đợt dịch COVID-19 nhiều người đã tích trữ thuốc Tylenol đề phòng trường hợp cần phải dùng thuốc điều trị bệnh có thể dùng Tylenol như một phương án phòng ngừa những tác dụng phụ sau tiêm vaccine COVID-19. Vậy đây là thuốc gì và có tác dụng thế nào? Nếu dùng sai cách sẽ gây ra các phản ứng ra làm sao? Tất cả sẽ được trình bày trong phần thông tin dưới đây.
1. Công dụng của thuốc Tylenol
Tylenol là thuốc giảm đau và hạ sốt có thành phần chủ yếu là Paracetamol (Acetaminophen). Một vài chế phẩm có thể thêm lượng nhỏ cafein hoặc chloramphenicol.
Acetaminophen thường được nhắc đến với tên gọi quen thuộc khác là Paracetamol có tác dụng giảm đau và hạ sốt ở mức thấp đến trung bình.
Thuốc được bào chế nhiều dạng nhằm thích hợp cho nhiều mục đích sử dụng. Hiện nay Tylenol có dạng hỗn dịch và viên nén gồm viên nén giải phóng kéo dài và viên nén hoà tan nhanh chóng trong miệng. Đặc biệt hãng Tylenol cũng có sản phẩm dùng chuyên biệt cho trẻ em có tên Children ’ s Tylenol.
Ngoài 2 công dụng chính kể trên thì Acetaminophen cũng có thể giúp bệnh nhân giảm những triệu chứng khó chịu như đau cơ bắp, nhức đầu, đau lưng, viêm xoang, đau khớp, đau họng, ho, sốt và cảm lạnh nhẹ. ..
Cụ thể với đau thì thuốc chỉ có tác dụng điều trị các trường hợp đau với mức độ thấp. Còn với sốt thuốc sẽ giúp hạ nhiệt đối với các trường hợp sốt gây hại và giúp người bệnh thấy thoải mái hơn. Tuy nhiên có một thực tế là thuốc chủ yếu giúp điều trị triệu chứng sốt, không ảnh hưởng nhiều đến diễn tiến của bệnh và đôi lúc sẽ làm lu mờ thêm tình trạng bệnh.
Acetaminophen được dùng theo dạng uống và có thể được hấp thu dễ dàng và nhanh thông qua đường tiêu hoá. Ở dạng viên nén, nếu dùng trong bữa chính cùng thức ăn sẽ gây ngăn cản quá trình hấp thu thuốc, đặc biệt thực phẩm nhiều carbohydrate khiến khả năng dung nạp thuốc bị giảm.
>> Xem thêm: Vecni Fluor là gì? Hướng dẫn chi tiết cách bôi thuốc Vecni Fluor tại nhà cho bé
2. Thuốc Tylenol và các tác dụng phụ không mong ước
Acetaminophen có thể gây nên một vài tác dụng phụ nhẹ và ít gặp, cụ thể như sau:
- Triệu chứng buồn nôn và tiêu chảy;
- Phát ban trên da (mề đay hoặc mẩn đỏ) nhưng đôi lúc tình trạng mề đay có thể nghiêm trọng hơn nữa và kèm theo thương tổn niêm mạc và sốt;
- Ngộ độc thận nếu dùng lâu ngày;
- Thiếu máu do giảm tiểu cầu và bạch cầu;
- Đau và phản ứng tại chỗ tiêm với Thuốc Tylenol tiêm theo đường tĩnh mạch;
- Phản ứng quá mẫn cảm: phù phổi, viêm phế quản và shock phản vệ rất hiếm khi gặp phải.
3. Liều dùng và hướng dẫn cách sử dụng thuốc Tylenol
3.1. Liều dùng thuốc Tylenol
Các dạng bào chế của Acetaminophen bao gồm: viên nang, viên nén, viên đạn, bột trộn dung dịch hoặc hỗn dịch, . .. Trong trường hợp người bệnh khó uống thuốc do uống xong bị nôn thì có thể được hướng dẫn dùng thêm thuốc đặt hậu môn dự phòng (dạng viên nén) hoặc tiêm truyền qua đường tĩnh mạch.
Theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc chỉ định của bác sĩ, dược sĩ thì liều dùng Acetaminophen sẽ là như sau:
- Trẻ em: dùng thuốc căn cứ trên cân nặng và lứa tuổi của bé (thông thường là khoảng 10 – 15 mg/kg cân nặng). Nên tham khảo ý kiến của bác sĩ nếu dùng thuốc ở trẻ dưới 2 tuổi;
- Người lớn: dùng khoảng 1 – 2 viên/lần (1 viên = 500 mg). Khi cần thiết, các liều sử dụng cách nhau khoảng 4 – 6 giờ.
Đối với liều dùng theo hướng dẫn trên thì Acetaminophen có thể không gây ngộ độc tuy nhiên nếu bệnh nhân cố tình dùng quá liều (thí dụ trên 10 g) sẽ dễ gây lên các phản ứng làm suy gan dẫn tới tử vong.
Nếu người bệnh có các triệu chứng nào dưới đây bạn cần dừng dùng thuốc và đi thăm khám ngay:
- Sau 3 ngày sử dụng Tylenol lại bị sốt, thậm chí sốt cao trên 39,5 độ C và sốt tái diễn nhiều lần. Bởi vì đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý nặng cần được chẩn đoán và điều trị đúng cách;
- Liên tục bị nhức đầu, phát ban trên da, mẩn đỏ, buồn nôn và nôn, sưng phù, . .. ;
- Sau 7 ngày (người lớn) và 5 ngày (trẻ em) dùng thuốc mà không hết đau thì nên tiến hành thăm khám để chẩn đoán đúng căn nguyên gây nên tình trạng trên;
- Triệu chứng của bệnh không thuyên giảm mà lại trở nên nghiêm trọng thêm hoặc có những dấu hiệu mới.
Hiện nay có hàng trăm loại thuốc được bán trên thị trường có cùng thành phần là Acetaminophen nhưng được viết theo những tên biệt dược khác nhau. Do đó trong quá trình dùng thuốc, người bệnh cần tìm hiểu kĩ hướng dẫn sử dụng và bảng thành phần nhằm phòng tránh ngộ độc. Vì nếu dùng sai cách hoặc lạm dụng thuốc có thể gây những hậu quả nghiêm trọng như ngộ độc, quá liều và tử vong.
>> Xem thêm: Tylenol là thuốc gì? cần lưu ý gì khi sử dụng
3.2. Cách sử dụng từng dạng bào chế của thuốc Tylenol
- Ở dạng viên sủi hoặc viên nén thường: uống thuốc kèm 150 – 200ml nước đun sôi để lạnh;
- Đối với dạng hỗn dịch: trước khi dùng sản phẩm cần khuấy thiệt kĩ và sử dụng theo liều lượng hướng dẫn in trên nhãn;
- Ở dạng viên nén: thả viên thuốc vào ly nước để phần thuốc được tan hết;
- Đối với dạng viên phóng thích kéo dài: không được nhai, nghiền nhỏ hay ngâm thuốc trong nước mà phải uống nguyên thuốc với nước.
Lưu ý: người bệnh tuyệt đối không dùng thuốc với rượu, bia bởi đồ uống có cồn sẽ làm tăng nguy cơ viêm gan khi dùng với Acetaminophen.
Ngoài ra, trẻ nhỏ cũng có thể sử dụng thuốc Tylenol tuy nhiên cần đong thuốc theo liều lượng nhất định. Nếu dùng dụng cụ đong không đúng tiêu chuẩn có thể dẫn đến quá liều, do đó những bậc phụ huynh cần đặc biệt lưu ý và sử dụng dụng cụ đong chuyên dụng được bán kèm với thuốc để đo liều lượng cho trẻ.
Thuốc Tylenol đặc biệt nguy hiểm khi gây ra tình trạng quá liều. Một số dấu hiệu cho biết bệnh nhân đang bị quá liều sử dụng đó là: buồn nôn, nôn nhiều, biếng ăn, ra nhiều máu, đau dạ dày, suy nhược hoặc hôn mê. Tiếp theo là hiện tượng vàng da, đau lưng trên, lòng mắt trắng, nước tiểu đậm màu và nặng nhất là tử vong.
4. Các tình trạng sức khoẻ có thể ảnh hưởng đến bệnh nhân khi dùng Tylenol?
- Người đang mắc bệnh suy gan: Acetaminophen chỉ được chuyển đổi một phần ở gan sang dạng không hoạt tính nhưng phần sót lại sẽ thành độc tố gây hại đối với gan.
- Do đó người bị suy gan không nên dùng Tylenol bởi sẽ khiến bệnh tình trở nên trầm trọng thêm vì đã có những trường hợp bệnh nhân tổn thương gan nghiêm trọng như suy gan cấp tính phải cấy ghép gan hoặc tử vong vì suy gan là do dùng Acetaminophen. Nếu buộc phải dùng thuốc thì bệnh nhân cần phải được theo dõi cẩn thận và xét nghiệm chức năng gan định kỳ;
- Bệnh nhân nghiện rượu mạn tính: như đã nói thì rượu là thứ thức uống không an toàn đối với chức năng của gan, kể cả khi phải dùng phối hợp thêm với Acetaminophen;
- Bệnh nhân tiểu đường: Acetaminophen có thể làm thay đổi các thông số đo đường máu. Do vậy mà người bị tiểu đường cần tham khảo ý kiến từ bác sĩ nhằm có biện pháp theo dõi đường huyết phù hợp trong quá trình sử dụng Acetaminophen;
- Phụ nữ mang thai: nên tham khảo tư vấn từ bác sĩ trước khi dùng thuốc Tylenol.
>> Xem thêm: Bệnh cam ở trẻ nhỏ và 1 vài phương thuốc chữa bệnh cam cho bé
Tương tác thuốc
Một số thuốc có thể gây phản ứng nếu dùng đồng thời với Tylenol bao gồm:
- Thuốc giảm đau: tăng tác dụng phụ. Tham khảo thêm cách sử dụng thuốc giảm đau hợp lý.
- Thuốc chống đông máu dạng uống: kéo dài quá trình đông máu.
- Thuốc chống co giật: tăng khả năng giải độc gan. Bạn có thể tham khảo thêm thông tin về thuốc chống co giật Clonazepam.
- Diflunisal: làm tăng hàm lượng paracetamol trong máu.
- Isoniazid làm tăng khả năng độc tính trên gan khi quá liều paracetamol.
Ngoài ra ở trẻ dưới 2 tuổi không dùng Tylenol chung với thuốc xịt họng, thuốc chống histamine, thuốc giảm ho và thuốc tiêu đàm. Với trẻ em từ 2 đến 11 tuổi các thuốc ho và cảm dùng kèm cần được sử dụng thận trọng và đúng theo hướng dẫn.
Cách bảo quản thuốc
- Bảo quản thuốc ở vị trí khô mát, nhiệt độ dưới 30 °C.
- Giữ thuốc trong lọ thuỷ tinh, bịt kín và tránh xa tầm với trẻ em.
Trên đây là các thông tin về công dụng, cách dùng cùng các chú ý đối với thuốc Tylenol. Hy vọng bài chia sẻ trên sẽ giúp bạn yên tâm sử dụng thuốc được an toàn, phù hợp và hiệu quả.
