Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
Em bé sơ sinh và trẻ nhỏ là những đối tượng chưa có hệ miễn dịch hoàn chỉnh, vì vậy các con cần được chăm sóc cẩn thận. Hiện tượng, rất nhiều trẻ bị tưa lưỡi – một bệnh liên quan đến khoang miệng. Trong tình huống trên cha mẹ cần làm thế nào có thể giúp đỡ bé điều trị được bệnh, chúng ta cùng tìm hiểu nha!
1. Bệnh tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh là như thế nào?
Có lẽ không phải ai cũng có những kiến thức cơ bản về bệnh tưa lưỡi vì đây là bệnh liên quan đến khoang miệng. Bệnh tưa lưỡi thường được nhắc đến với tên khác là nấm miệng và tác nhân chủ yếu gây bệnh chính là một loại nấm có tên Candida Albicans.

Bệnh lý này hay xảy ra với em bé sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, trong đó đa phần bệnh nhân là bé sơ sinh. Tưa lưỡi ảnh hưởng rất nhiều đến sức khoẻ của em bé, vì vậy khi phát hiện ra bệnh cha mẹ cần cho con đi thăm khám và được điều trị sớm. Nếu không nấm sẽ lây lan nhanh trong khoang miệng, niêm mạc lưỡi và gây đau đớn cho em bé.
2. Dấu hiệu của trẻ bị tưa lưỡi
Muốn phát hiện và sớm điều trị cho con, cha mẹ cần nhận biết được những dấu hiệu cơ bản khi trẻ bị tưa lưỡi. Dựa theo các dấu hiệu nói trên thì chúng ta có thể biết được em bé có mắc bệnh nấm lưỡi hay không?
2.1. Khi bệnh mới xuất hiện
Khi bệnh mới xuất hiện thì triệu chứng nguy hiểm nhất chính là có nhiều chấm trắng mọc ở lưỡi của trẻ. Chúng có kích cỡ khá nhỏ với hình tròn, lâu ngày những chấm trắng này phát triển thêm nhiều. Sau một thời gian mặt trên của lưỡi có một lớp trắng xoá phủ kín, lúc đó phát triển thêm các mảng trắng.
Bên cạnh các dấu hiệu xuất hiện ở miệng và trên bề mặt da của trẻ thì cha mẹ cũng sẽ thấy con có nhiều biểu hiện bất thường. Cũng có em bé lại rất quấy và khóc lóc nhiều, ăn uống ít đi và thường bỏ bú. Hiện tượng trên xảy ra là vì khi trẻ bị tưa lưỡi, lớp màng trắng che phủ hoàn toàn bề mặt lưỡi và dính chặt vào niêm mạc. Chúng khiến em bé bị đau và giảm cảm giác, không thể nuốt.
Lớp màng trắng dính trên bề mặt lưỡi khá dai và cứng, vì vậy chúng ta không xoá bỏ được bằng cách rạch hay cạo đi. Ngược lại, chúng tiềm ẩn nhiều rủi ro, vì em bé có nguy cơ bị đau và đặc biệt là bị viêm nhiễm. Vì thế, cha mẹ cần biết được cách điều trị đúng đắn và thích hợp nhất mà không làm ảnh hưởng cho sức khoẻ của con.

Tham khảo thêm: Nấm lưỡi là gì ? 4 cách chữa nấm lưỡi tại nhà
2.2. Khi bệnh phát triển nặng
Nếu cha mẹ không phát hiện sớm bị nấm lưỡi cho trẻ nhỏ có thể bệnh sẽ biến chuyển nặng lên. Nấm gây bệnh có thể xâm nhập vào nhiều bộ phận khác nhau trong cơ thể, chẳng hạn như chúng tấn công vào hệ hô hấp hoặc hệ tuần hoàn.
Khi bệnh lan tới hệ hô hấp qua miệng, thực quản hoặc khí quản trẻ có nguy cơ mắc một số bệnh như: viêm phổi, viêm phế cầu, thậm chí gọi là bệnh nấm phổi. Khi nấm cũng tấn công tới hệ ruột qua dạ dày, hậu quả là trẻ bị bệnh tiêu chảy do cơ thể thiếu nước quá nhiều.
3. Nguyên nhân chủ yếu gây bệnh
Có thể nói hiện tượng trẻ bị tưa lưỡi ảnh hưởng khá nhiều đến cuộc sống hàng ngày và sức khoẻ của em bé. Vì thế nhiều bậc cha mẹ không giấu được nỗi lo khi thấy con trẻ bị bệnh. Để phòng ngừa nguy cơ gây bệnh nấm lưỡi, chúng ta cần biết được các nguyên nhân chính gây ra bệnh.
3.1. Do nấm hoặc vi rút gây bệnh
Một trong các nguyên nhân chính khiến em bé bị bệnh nấm lưỡi có thể là từ việc tấn công của nấm hoặc vi rút. Dấu hiệu cũng giống như ở niêm mạc miệng, trên bề mặt của lưỡi có các mảng trắng khiến nhiều cha mẹ nhầm tưởng đó chính là cặn sữa đông vón tụ lại cho nên rất chủ quan.
Phân biệt cặn sữa: thông thường sau khi trẻ ăn sữa thì trong miệng trẻ sẽ xuất hiện những chấm nhỏ màu trắng dễ dàng vỡ ra rơi theo nước hoặc trẻ nuốt nước bọt, không gây đau đó là cặn sữa.
Kèm theo mảng trắng trên lưỡi khiến em bé bị đau nhai nuốt khó khăn cho nên hay quấy khóc và biếng bú. Đặc biệt, nếu vi rút là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh có thể cha mẹ sẽ thấy các vết loét xuất hiện trong miệng. Em bé cũng có những hiện tượng tương tự như vậy: sốt cao, khí thở nặng mùi, . .. Cha mẹ nên lưu ý khi chăm sóc và điều trị cho con mình.
>> Tham khảo thêm: Bệnh ung thư lưỡi: Nguyên nhân, nhận biết và cách điều trị
3.2. Do chăm sóc bé không đúng cách
Các em bé gần như không biết chăm sóc và vệ sinh bản thân cho nên cha mẹ cần phải chăm sóc con cẩn thận. Hiện tượng trẻ bị tưa lưỡi có thể là vì sau khi cho con bú hay ăn dặm, cha mẹ không vệ sinh miệng cẩn thận.
Ngoài ra, đến thời kỳ bé ăn dặm, chúng ta cũng cần lựa chọn loại thực phẩm hợp với con. Một số em bé bị bệnh tưa lưỡi là vì thức ăn không hợp với con do bé đã dùng nhiều đồ lạnh và quá mặn.

3.3. Bị lây nhiễm bệnh do mẹ
Bên cạnh các nguyên nhân nói trên thì trẻ nhỏ có nguy cơ bị nấm lưỡi nếu lây nhiễm bệnh từ mẹ. Ví dụ như người mẹ bị bệnh hoặc sau khi em bé bú mẹ các nấm gây bệnh có thể lây từ mẹ sang con. Cha mẹ nên lưu ý đến điều trên nhằm giảm nguy cơ em bé bị mắc bệnh.
4. Cha mẹ học cách điều trị bệnh cho con
Nếu trẻ bị tưa lưỡi mà không được điều trị sớm có thể bệnh sẽ phát triển mạnh gây ảnh hưởng xấu cho sức khoẻ. Trên thực tế, việc điều trị bệnh rất đơn giản, nhiều bậc cha mẹ có thể áp dụng ngay tại nhà cho em bé. Trong thực tế, phương pháp dùng nước muối sinh lý để rơ lưỡi cho trẻ đem lại kết quả khá cao.
Đầu tiên, chúng ta nên chọn mua những sản phẩm gạc rơ lưỡi bảo đảm vệ sinh và không gây dị ứng cho bé. Khi đó, cha mẹ sử dụng miếng bông sạch cho vào nước muối loãng đã được pha chế sẵn rồi tiến hành vệ sinh khoang miệng cho con.
Tuy nhiên, chúng ta nên lưu ý một vài điểm như trước và sau khi rơ lưỡi cha mẹ phải rửa tay chân và vật dụng rơ lưỡi thật sạch sẽ nhằm bảo đảm vệ sinh, không tạo môi trường cho vi khuẩn tấn công vào cơ thể trẻ nhỏ. Trong khi vệ sinh khoang miệng, chúng ta thao tác thật nhẹ nhằm không làm trầy xước. Đặc biệt, bạn nên cố gắng giữ bé không nuốt nước muối.

Ngoài ra, có thể dùng một số thuốc trị nấm tương tự nystatin. Đây là thuốc chống nấm hiệu quả và an toàn được dùng khi bị nấm lưỡi. Nhưng cần hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi dùng. Nhiều trường hợp tưa lưỡi có biến chứng viêm miệng sẽ cần thuốc điều trị đặc biệt.
Khi thấy hiện tượng trẻ bị tưa lưỡi, cha mẹ không nên lo lắng mà cần chú ý chăm sóc và vệ sinh khoang miệng cho con giúp bệnh không phát triển hơn. Đặc biệt, chúng ta nên chú ý vệ sinh miệng sạch cho bé sau khi bú và ăn dặm nhằm phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh. Hy vọng rằng bài báo sẽ góp phần hỗ trợ cha mẹ có cách điều trị bệnh nấm lưỡi cho trẻ nhỏ.
>> Tham khảo thêm: Tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh là gì ? 2 Nguyên tắc chính để điều trị tưa lưỡi
1 Số bệnh về lưỡi hay gặp nhất
5. Mẹo trị tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh tại nhà
Rau ngót
Một phương pháp trị tưa lưỡi cho bé là sử dụng rau ngót. Đầu tiên, mẹ lấy một nắm lá rau ngót rửa sạch, sau đó đun sôi với nước muối loãng. Khi nước đã nguội đi một chút, mẹ nghiền nát lá ngót và lọc lấy nước. Nước này được dùng để rơ lưỡi bé vào buổi sáng và buổi tối. Phương pháp này không chỉ có tác dụng thanh nhiệt và giải độc, mà còn giúp loại bỏ mảng bám trên lưỡi bé một cách hiệu quả và an toàn.
Tuy nhiên, cách trị tưa lưỡi bằng rau ngót chỉ nên được áp dụng cho trẻ từ 5 tháng tuổi trở lên. Điều này bởi vì rau ngót có thể gây kích thích đường ruột, rối loạn tiêu hóa và làm trẻ đi ngoài nhiều lần, thậm chí gây ngộ độc.
Lá hẹ
Một phương pháp trị tưa lưỡi cho bé là sử dụng lá hẹ. Trước tiên, mẹ rửa sạch lá hẹ, sau đó đập dập lá và cho một ít nước sôi vào để khuấy đều. Tiếp theo, mẹ lọc lấy nước từ hỗn hợp đó. Mẹ dùng nước này để rơ lưỡi cho bé hai lần mỗi ngày, vào buổi sáng và buổi tối.
Lá hẹ là một loại thực phẩm có tác dụng kháng khuẩn và làm sạch lưỡi một cách an toàn cho bé.
Trà xanh
Để trị tưa lưỡi cho bé, mẹ có thể sử dụng lá trà xanh. Đầu tiên, rửa sạch lá trà xanh và đun sôi với nước sạch, cùng với một ít muối, trong vài phút để lá trà phai màu. Sau đó, để nước trà nguội một chút, và sau đó lấy nước này để rơ lưỡi cho bé hàng ngày.
Lá trà xanh có chứa các tinh chất tự nhiên có khả năng sát khuẩn, làm sạch, vì vậy rất hiệu quả trong việc trị tưa lưỡi cho bé. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ nên áp dụng cho bé từ 6 tháng trở lên.
6. Phân biệt trẻ bị tưa lưỡi với cặn sữa thông thường
Trong giai đoạn ban đầu, việc phân biệt giữa tưa lưỡi và cặn sữa ở trẻ sơ sinh có thể gây nhầm lẫn cho các bậc phụ huynh. Để nhận biết, dưới đây là một bảng so sánh giữa các dấu hiệu của tưa lưỡi và cặn sữa:
Tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh:
- Lớp mảng trắng ăn sâu vào niêm mạc lưỡi và ngày càng lan rộng.
- Gây đau rát cho trẻ, khiến trẻ bỏ ăn, bỏ bú và quấy khóc.
- Dùng gạc ẩm rơ lưỡi cho trẻ, mảng trắng không bị mất đi. Nếu cố cạo bỏ, có thể chảy máu và để lại những vệt tròn sưng đỏ.
Cặn sữa:
- Lớp mảng trắng mỏng, bám nhẹ trên bề mặt lưỡi.
- Không gây đau rát hay bất kỳ kích ứng nào cho trẻ.
- Dùng gạc ẩm rơ lưỡi cho trẻ, lớp mảng trắng giảm bớt hoặc biến mất hoàn toàn.
Khi mẹ nhận thấy những dấu hiệu của trẻ bị tưa lưỡi, cần đưa trẻ đến khám bác sĩ trong những trường hợp sau:
- Có các mảng trắng bám chắc, khó cạo bỏ trong miệng trẻ.
- Trẻ có sốt không rõ nguyên nhân.
- Trẻ bỏ ăn, bỏ bú, và quấy khóc không rõ nguyên nhân.
Việc nhận biết chính xác tình trạng của trẻ là rất quan trọng, do đó, khi gặp các dấu hiệu trên, mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị một cách đúng đắn.
7. Câu hỏi thường gặp
Trẻ bị tưa miệng có đau không?
Tình trạng tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh thường do nấm tấn công, gây tổn thương niêm mạc lưỡi và đau rát. Khi trẻ nhai hoặc nuốt, sự cọ xát với vùng niêm mạc bị nhiễm nấm làm tăng đau và khiến trẻ trở nên quấy khóc, biếng ăn và bỏ bú. Để giảm đau, mẹ có thể thực hiện những biện pháp chăm sóc như rơ lưỡi cho trẻ 2 lần mỗi ngày, tuân thủ đơn thuốc và các biện pháp chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ.
Trong trường hợp đau lưỡi nặng, mẹ có thể sử dụng thuốc giảm đau cho trẻ, với ưu tiên sử dụng Paracetamol vì nó an toàn và ít gây tác dụng phụ.
Trẻ bị tưa lưỡi có nguy hiểm không?
Trẻ bị tưa lưỡi không gây nguy hiểm khi tình trạng nhẹ và được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm và dứt điểm, bệnh có thể gây phiền toái và có những tác động tiêu cực sau:
- Nấm lưỡi có thể phát triển nhanh chóng và lan rộng ra toàn miệng, làm bệnh trở nặng hơn.
- Nấm có thể lan xuống các cơ quan hô hấp của trẻ, gây viêm nhiễm.
- Nấm cũng có thể lan xuống họng và thực quản, gây khó nuốt, nôn chớ, và tức ngực.
Do đó, để tránh những biến chứng tiềm năng, rất quan trọng để điều trị tưa lưỡi kịp thời và đầy đủ.
Em bé bị tưa lưỡi có lây không?
Nguyên nhân chính của tình trạng tưa lưỡi là do nhiễm nấm Candida, và nó có khả năng lây lan cho người khác hoặc tự lây từ lưỡi sang các cơ quan khác trong cơ thể.
Trẻ em bị tưa lưỡi có thể lây cho những trẻ khác khi sử dụng chung các vật dụng cá nhân như bình nước, cốc, thìa, đồ chơi… Ngoài ra, nấm cũng có thể lây từ lưỡi sang đầu ti khi trẻ bú mẹ.
Nếu tình trạng tưa lưỡi nặng, nấm có thể lan từ miệng xuống cổ họng, thực quản và khí phế quản.
Vì vậy, cần đề phòng và ngăn chặn sự lây lan của nấm bằng cách hạn chế sử dụng chung đồ dùng cá nhân và đảm bảo vệ sinh miệng mỗi ngày cho trẻ.