Nỗi lo lắng tồi tệ nhất của tất cả phụ nữ trong và sau khi mang thai là đối diện với những tai biến sản khoa. Một trong số chúng là chứng tiền sản giật khi mang thai – tiền căn của sản giật – được coi là nguyên nhân gây tử vong cao ở mẹ bầu và bé sơ sinh.
Các biến chứng thai sản là nguyên nhân chính gây tử vong và đe doạ nghiêm trọng đối với tính mạng phụ nữ đang lứa tuổi sinh sản. Thống kê trên toàn cầu cho biết, có khoảng 500.000 phụ nữ tử vong mỗi năm vì những nguyên nhân ảnh hưởng tới thai nghén và sinh đẻ. Trong đó, chứng tiền sản giật là một trong các biến chứng sản khoa hay gặp với khoảng 5% thai phụ và là một trong các nguyên nhân chính gây tử vong ở khoảng 17% bà mẹ.
Chuyên gia khuyến cáo: “Có khá đông thai phụ không hề xuất hiện bất cứ triệu chứng nào nhưng đến khi tai biến xảy ra đã đưa tới các biến chứng nghiêm trọng đối với cả thể mẹ lẫn thai nhi. Do vậy, nếu đang hoặc sắp mang thai, bạn nên chăm sóc mình cùng thai nhi bằng việc tìm kiếm những dấu hiệu và biến chứng tiền sản giật, đồng thời lựa chọn bệnh viện uy tín để được thăm khám trước, trong và sau khi sinh nở đúng phương pháp “.
Tiền sản giật là gì?
Tiền sản giật (tiếng Anh là Preeclampsia) là một biến chứng thai kỳ, đặc trưng bằng huyết áp cao và có thể gây tổn hại đến các bộ phận nội tạng, chủ yếu là gan và thận. Hiện tượng chuyển dạ có thể xảy ra ngay sau tuần thai thứ 20, tuy nhiên thai phụ ít khi gặp hiện tượng này. Đa phần những triệu chứng sẽ xuất hiện sau tuần thai thứ 34 (khoảng 3 tháng cuối thai kỳ).
Ở một số thai phụ, triệu chứng có thể xuất hiện sau khi sinh, thông thường là trong khoảng 48 giờ sau đẻ. May mắn là, các triệu chứng sẽ có khả năng tự động mất đi trong khoảng một vài tuần sau đó.
Tiền sản giật là nguyên nhân liên quan đến sản giật – một tai biến sản khoa nghiêm trọng có thể gây hại tới tính mạng của mẹ và bé. Thậm chí, sản giật có thể là nguyên nhân gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm.
>> Xem thêm: Mang thai ngoài tử cung: Triệu chứng nhận biết và mức độ nguy hiểm của nó
Dấu hiệu tiền sản giật khi mang thai hay gặp

Ở một vài thai phụ, bệnh xuất hiện và diễn biến thầm lặng mà không có bất cứ dấu hiệu nào. Dấu hiệu đầu tiên thường là cao huyết áp thai kỳ. Thế nên, thai phụ phải được đo huyết áp ngay trong giai đoạn đầu mang thai, và thường xuyên đo huyết áp trong cả thai kỳ. Huyết áp vượt trên 140/90 mmHg – được đo ít nhất hai lần, cách nhau tối thiểu 4 giờ – được xem là bất thường.
Ngoài ra, các triệu chứng có thể là:
- Protein thừa trong máu (protein huyết);
- Nhức đầu dữ dội;
- Thay đổi chức năng mắt, gây giảm thị giác ngắn hạn, khô mỏi mắt hoặc nhạy cảm với màu sắc;
- Đau lưng trên, chủ yếu là phía bên kia dưới xương ức;
- Buồn nôn và mửa;
- Lượng hồng cầu giảm;
- Giảm số lượng tiểu cầu trong máu (giảm tiểu cầu);
- Chức năng gan suy giảm;
- Khó thở (vì dịch ứ đọng tại phổi) ;
- Tăng trọng lượng từ từ (trên 2 kg/tuần) ;
- Sưng (phù nề) – chủ yếu là vùng ngực và cánh tay, bàn chân.
Khi nào cần đi gặp bác sĩ ngay?
Chú ý hãy thường xuyên đi thăm khám thai theo định kì, để được bác sĩ kiểm tra tình hình huyết áp của mẹ. Gọi ngay cho bác sĩ hoặc đi khám thai ngay, nếu bạn có những triệu chứng sau: đau nhức đầu thường xuyên, khả năng quan sát suy giảm, bụng dưới đau dữ dội hay nôn mửa.
Vì đau đầu, buồn nôn và nhức người là những dấu hiệu thông thường khi mang thai, do đó rất khó khăn để phát hiện rằng những triệu chứng mới là 1 phần nào khi mang thai hay có thể là dấu hiệu nghiêm trọng nào đấy, thậm chí nếu đó là tháng mang bầu đầu tiên của bạn. Nói chung, khi có những triệu chứng bất thường, bạn cũng nên hỏi ý kiến bác sĩ!
Nguyên nhân gây tiền sản giật
Theo các bác sĩ sản khoa, tiền sản giật khi mang bầu xảy ra khi giảm dòng máu vào nhau thai – nơi nuôi thai nhi xuyên suốt thai kỳ.
Đầu thai kỳ, những mạch máu mới phát triển giúp bơm máu vào nhau thai một cách hiệu quả. Ở phụ nữ gặp tình trạng sản giật, các mạch máu này có thể không phát triển hoặc hoạt động kém hiệu quả. Chúng nhỏ hơn những mạch máu khác, khiến lưu lượng máu đi lên gặp khó khăn. Nguyên nhân của việc phát triển bất thường trên là vì:
- Lưu lượng máu vào âm đạo không đầy đủ;
- Tổn thương mạch máu;
- Hệ thống nội tiết suy giảm hoặc có trục trặc;
- Một số gen bất thường.
Các yếu tố nguy cơ tiền sản giật
Nếu có một hoặc các dấu hiệu sau, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh:
– Tiền sử bệnh lý: Nếu mẹ hoặc chị/em gái bạn cũng bị vấn đề trên, nguy cơ bạn cũng bị biến chứng tương tự sẽ tăng cao;
– Tiền sử tiền sản giật, bao gồm:
- Nếu bạn bị ở cuối thai kỳ đầu tiên, khả năng bệnh sảy thai một lần tiếp theo là rất thấp – dưới 13%;
- Nếu bạn bị tiền sản giật nghiêm trọng trước 29 tuần mang thai, khả năng bạn bị bệnh là 40% hoặc có thể cao hơn;
- Nếu bạn bị cả hai lần mang thai đầu tiên, nguy cơ bị bệnh vào lần mang thai thứ ba là hơn 30%.
– Tăng huyết áp mãn tính;
– Mang thai lần đầu;
– Mang song thai hoặc đa thai;
– Giới tính: Nguy cơ mắc bệnh cao hơn ở nữ giới mang thai càng sớm (dưới 20 tuần) hoặc rất trễ (trên 35 tuổi);
– Tăng cân – béo phì giữa thai kỳ;
– Thời gian giữa những lần mang thai rất ít hoặc quá lâu: Có con cách nhau dưới 2 năm hoặc hơn 10 năm liên quan với nguy cơ tiền sản giật tăng cao hơn
– Tiền sử đau nửa đầu từ, đái tháo đường, bệnh thận, có nguy cơ xuất hiện cục máu đông hoặc lupus ban đỏ. .. ;
>> Xem thêm: Sa tử cung là như thế nào? Biểu hiện và tình trạng nguy hiểm của sa tử cung
Phương pháp phát hiện tiền sản giật khi mang thai
Bác sĩ sẽ tiến hành những xét nghiệm sau để xác định bạn có bị hội chứng bệnh này hay là không:
- Đo huyết áp: Với người không hề bị cao huyết áp thì nếu chỉ số 140/90 trở đi được xác định là huyết áp cao. Vì huyết áp biến động theo thời gian cho nên bạn sẽ được đo nhiều lần tại những địa điểm khác nhau nhằm tìm thấy hiệu quả chuẩn xác.

- Protein trong máu: Bạn sẽ làm xét nghiệm đánh giá mức độ protein-creatinine (creatinine là chất được thận tạo ra) qua nước tiểu.
- Xét nghiệm máu: Nếu bạn có nguy cơ cao mắc bệnh, bác sĩ sẽ đề nghị bạn xét nghiệm máu thường xuyên, gồm xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi (CBC) và xét nghiệm kiểm tra gan, thận. Việc làm trên cũng góp phần chẩn đoán hội chứng HELLP.
- Các xét nghiệm kiểm tra phát triển của em bé: Bạn sẽ được siêu âm nhằm theo dõi quá trình tăng trưởng của em bé, kiểm tra bé có đang tăng trưởng bình thường hay không.
Sau khi vượt qua các xét nghiệm, nếu được xác định bị tiền sản giật, bạn cùng em bé sẽ được giám sát nghiêm ngặt xuyên suốt phần còn lại của thai kỳ nhằm ngăn ngừa các biến chứng.
Cam kết bảo mật thông tin cá nhân khách hàng – Thông tin cá nhân của khách hàng được cam kết bảo mật tuyệt đối theo chính sách bảo vệ thông tin cá nhân . Việc thu thập và sử dụng thông tin của mỗi thành viên chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của khách hàng đó trừ những trường hợp pháp luật có quy định khác. – Không sử dụng, không chuyển giao, cung cấp hay tiết lộ cho bên thứ 3 nào về thông tin cá nhân của thành viên khi không có sự cho phép đồng ý từ thành viên.Biến chứng tiền sản giật nguy hiểm cả mẹ và thai nhi
Các biến chứng thường gặp là:
1. Thai nhi tăng trưởng kém
Bệnh liên quan đến những tĩnh mạch mang máu của nhau thai. Khi nhau thai không cung cấp được lưu lượng máu thích hợp, thai nhi sẽ không được nhận đầy đủ máu, oxy và vi chất dinh dưỡng. Đây là lý do khiến em bé kém tăng trưởng, thiếu cân và suy dinh dưỡng khi ra đời.
2. Sinh non
Nếu bạn bị ở mức nặng, có thể bác sĩ sẽ khuyên bạn sinh non nhằm hạn chế nguy hiểm tới hai mẹ con. Tuy nhiên, sinh non sẽ khiến em bé mắc thêm các vấn đề khác bao gồm rối loạn miễn dịch, đường hô hấp, các cơ quan khác bị tổn thương. Do đó, thai phụ bị hội chứng trong khi mang bầu này nên được khám thường xuyên để bác sĩ xác định thời gian lúc nào là thích hợp nhất cho lần sinh nở quan trọng.
3. Rau bong non
Tiền sản giật làm tăng nguy cơ bong nhau thai – hiện tượng nhau thai bong rời khỏi vách trong của bào thai trước khi sinh. Nhau thai bị tổn thương có thể gây xuất huyết não, ảnh hưởng đến sức khoẻ mẹ và em bé.
4. Hội chứng HELLP
HELLP là tình trạng thiếu máu (huỷ hoại các tế bào hồng cầu), men gan cao và lượng tiểu cầu thấp. Đây là biến chứng tiền sản giật nghiêm trọng, gặp tại 4 – 12% mẹ bầu, nguy hiểm đến sức khoẻ của mẹ và bé.
Các dấu hiệu của hội chứng HELLP gồm buồn nôn và nôn, đau đầu, đau bụng trên bên phải. Hội chứng HELLP rất nguy hiểm khi gây tổn thương đến một số hệ cơ quan khác.
5. Sản giật
Khi không được điều trị, biến chứng sản giật (tiền sản giật kết hợp với co giật) có khả năng xảy ra. Sản giật được coi là một trong các biến chứng có thể gây chết người đối với mẹ và bé. Vì thế, ngay khi có những triệu chứng sản giật (động kinh, đau ngực, ngất xỉu), bác sĩ phải cấp cứu ngay dù đang là tuần lễ thứ mấy của thai kỳ.
6. Tổn thương các cơ quan khác
Bệnh tiền sản giật khi mang bầu có thể gây tổn thương thận, gan, phổi, tim, não. Bên cạch đó, bệnh cũng có thể gây đột quỵ hoặc chấn thương não. Mức độ gây tổn thương đối với từng cơ quan tuỳ thuộc vào khoảng độ nặng của bệnh.
7. Bệnh tim mạch
Căn bệnh này làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý tim và mạch máu ở phụ nữ trong tương lai. Nguy cơ sẽ càng cao hơn, nếu bạn bị vấn đề này vài lần hoặc sinh non. Để hạn chế nguy cơ tim mạch, sau khi sinh, bạn nên cố giữ cân nặng hợp lý, ăn uống đầy đủ hoa quả và rau xanh, vận động thường xuyên và không khói thuốc.

Cách điều trị tiền sản giật ở bà bầu hiệu quả
1. Xảy ra trong thai kỳ
Cách điều trị cuối cùng là cho phép bệnh nhân sinh nở càng nhanh càng tốt. Bác sĩ sẽ thảo luận với bạn trước khi sinh con căn cứ trên tuần thai, sự phát triển của thai nhi cũng như độ trầm trọng của bệnh.
Nếu em bé phát triển khoẻ mạnh, đủ 37 tuần hoặc hơn nữa, bác sĩ sẽ đề nghị sinh ngay nếu bệnh tiền sản giật không tiến triển xấu hơn.
Nếu em bé dưới 37 tuần tuổi và bệnh diễn tiến không thực sự nguy hiểm, bác sĩ sẽ theo dõi sát sao bệnh nhân đến khi thai nhi phát triển đủ để quá trình sinh nở xảy ra an toàn.
Nếu bạn bị tiền sản giật vừa phải, không có nguy cơ xảy ra biến chứng nặng, bác sĩ sẽ xử lý bằng cách:
- Khuyên nghỉ ở giường bệnh, nằm ngủ chếch sang cánh tay trái;
- Theo dõi chặt chẽ bằng cách nghe tần số tim thai và siêu âm định kỳ;
- Xét nghiệm máu và nước tiểu;
- Cho dùng thuốc hạ huyết áp;

Bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn nằm trong bệnh viện nhằm được theo dõi chặt hơn. Ở bệnh viện, bác sĩ sẽ:
- Cho bạn dùng thuốc để giảm co giật, hạ huyết áp và ngăn ngừa các tình trạng sức khoẻ khác
- Tiêm steroid giúp hỗ trợ phổi của bé phát triển tốt hơn
- Tiêm magie giúp giảm co giật dẫn đến sản giật
>> Xem thêm: 10+ Dấu hiệu sảy thai thường gặp – Nguyên nhân và cách điều trị
2. Xảy ra giữa lúc đẻ và sau sinh
Với tình trạng tiền sản giật, sản giật và hội chứng HELLP diễn ra trong lúc chuyển dạ hoặc sau khi sinh, triệu chứng sẽ khởi phát trong khoảng 48 giờ và trễ nhất 6 tuần sau sinh.
Lúc này, thai phụ sẽ được đo huyết áp và theo dõi chặt chẽ sau khi sinh. Nếu bạn có bất cứ dấu hiệu tiền sản giật hoặc HELLP nào, ví dụ như đau đầu dữ dội, đau lưng nghiêm trọng hoặc rối loạn thị giác, vui lòng quay trở lại bệnh viện ngay.
Cách phòng ngừa tiền sản giật trước và sau khi sinh
Nếu bạn có nguy cơ cao bị hội chứng sản giật, điều bạn cần thực hiện trước khi mang thai là điều chỉnh thói quen sinh hoạt nhằm phòng ngừa và giảm thiểu các biến chứng nghiêm trọng trong thai kỳ. Bạn nên:
- Giảm cân nếu có chỉ số BMI thuộc nhóm dư cân – béo phì (≥ 25)
- Tránh khói thuốc lá;
- Tập thể dục thường xuyên;
- Kiểm soát huyết áp hoặc hàm lượng đường cao trong máu;
- Dùng aspirin liều lượng thấp (81 mg) sau 12 tuần mang thai nếu bạn có một hoặc các nguy cơ sau: tiền sử bị sản giật khi có con, sảy thai, cao huyết áp mãn tính, bệnh thận, đái tháo đường hoặc bệnh tự miễn dịch;
- Bổ sung canxi: Nhiều bằng chứng cho biết thai phụ được bổ sung đủ canxi trước và trong khi mang thai sẽ giảm nguy cơ bị bệnh. Do vậy, bạn cần bổ sung đủ hàm lượng canxi cần thiết đối với thai nhi (1.200 – 1. 500 Mg/Ngày) qua đường ăn và sản phẩm bổ sung.
Lưu ý, thai phụ cần được sử dụng thuốc, vitamin hoặc chất bổ sung theo chỉ định của bác sĩ.
“Tiền sản giật là một biến chứng thai kỳ nghiêm trọng nhưng không đáng sợ. Chỉ cần bạn học cách chăm sóc cơ thể trước và trong lúc mang thai và phối hợp với bác sĩ chuyên khoa, bạn sẽ có một thai kỳ khoẻ mạnh, giảm thiểu các nguy cơ sức khoẻ đối với bạn và em bé “,bác sĩ nói.
Trên đây là toàn bộ những điều cần phải biết về lý do và biểu hiện bị hội chứng tiền sản giật. Các chị em mẹ thai cần lưu ý tìm hiểu thật kĩ để có biện pháp phòng ngừa, để bảo vệ sức khoẻ cả mẹ và con.