Tình trạng lợi bị sưng đỏ và dễ chảy máu khi ăn uống, khi đánh răng hoặc trong khi trò chuyện thông thường kèm theo mùi hôi đặc trưng là các dấu hiệu của bệnh viêm lợi. Viêm lợi hình thành có thể do cao răng và những mảng bám tích tụ lâu trong miệng ở vùng chân và kẽ răng kết hợp với vi khuẩn gây bệnh.
1. Viêm lợi – dấu hiệu lâm sàng điển hình
Viêm lợi là tình trạng nướu bị viêm và thường là nhiễm trùng bởi vi khuẩn. Nếu không được điều trị, bệnh nướu có thể trở thành một bệnh nhiễm khuẩn nghiêm trọng hơn được gọi là viêm nha chu.
Bệnh nha chu là biến chứng nặng của viêm lợi là một tập hợp các tình trạng viêm ảnh hưởng lên những mô quanh răng. Trong thời kỳ đầu, được gọi là viêm nướu, nướu bị sưng, đỏ và có thể chảy máu. Ở dạng nghiêm trọng hơn, được gọi là viêm nha chu, nướu có thể kéo ra khỏi răng, mất xương và răng bị lung lay hoặc chảy máu.
Điều trị bằng cách chăm sóc răng miệng thường xuyên và làm sạch răng miệng định kỳ. Vệ sinh răng miệng được khuyến cáo là đánh răng hàng ngày và dùng chỉ nha khoa. Trong một vài trường hợp cụ thể, thuốc kháng sinh hoặc phẫu thuật nha khoa có thể được khuyến cáo. Ước tính có 538 triệu người trên thế giới bị ảnh hưởng đến năm 2015. Tại Mỹ, gần một nửa số người trên 30 tuổi bị ảnh hưởng ở một mức độ nào đó và khoảng 70% trong số những người trên 65 tuổi bị bệnh này. Nam giới bị ảnh hưởng nhiều hơn phụ nữ
Lợi khoẻ mạnh không bị viêm nhiễm là khi có màu sắc hồng tươi, không sưng đỏ và không bị chảy máu khi đánh răng, ăn uống hoặc dùng bàn tay xoa nhẹ. Người có lợi sạch sẽ bao giờ hơi thở cũng thơm tho hơn và trong các kẽ răng không có nhiều mảng bám.
Dấu hiệu khác của viêm lợi như sau:
- Lợi có màu đỏ sẫm đến đỏ tía và đỏ càng nặng thì viêm càng nghiêm trọng.
- Lợi sưng đỏ và phì đại là tình trạng viêm lợi nặng.
- Có mảng bám răng và cao răng tập trung nhiều nhất là ở những vị trí lợi sưng đỏ.
- Viêm lợi khiến lợi tuột xuống khỏi chân răng và cấu trúc chân răng lỏng lẻo.
- Miệng có mùi hôi đặc trưng vì viêm kết hợp với cao răng.
- Dễ chảy máu tự nhiên khi ăn uống hay đánh răng.
Nhiều người bệnh bị viêm lợi do chủ quan không điều trị khiến bệnh ngày càng nặng hoặc tự ý mua thuốc về dùng mà không điều trị khỏi hẳn. Nhất là ở trẻ sơ sinh, nếu viêm lợi không điều trị kịp thời có thể thành bệnh nha chu gây ảnh hưởng cho thẩm mỹ và việc phát triển răng trong tương lai.
Dù hiếm gặp nhưng viêm lợi có ảnh hưởng đến một số tình trạng sức khoẻ nghiêm trọng như:
- Gây chảy máu lợi, viêm lợi làm giảm khả năng miễn dịch và thiếu Vitamin C.
- Xương hàm biến dạng, răng phát triển chậm và cấu trúc răng kém vững chắc.
- Hoại tử khoang miệng do mỏng hoặc khô lớp niêm mạc.
>> Xem thêm: Viêm amidan : Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
2. Nguyên nhân gây viêm lợi
Nguyên nhân gây viêm lợi là do vệ sinh răng miệng kém, tạo cơ hội cho mảng bám hình thành trên răng và gây viêm nhu mô quanh nướu. Dưới đây là cách mảng bám có thể dẫn đến viêm lợi:
Mảng bám hình thành trên răng của bạn
Mảng bám răng là một lớp màng mỏng và vô hình gồm hầu hết là vi khuẩn hình thành trên răng khi tinh bột và đường trong thực phẩm kết hợp với vi khuẩn thông thường có trong miệng của bạn. Mảng bám răng cần loại bỏ mỗi ngày bởi vì nó hình thành lại nhanh chóng.
Mảng bám chuyển thành cao răng
Mảng bám bám trên răng có thể cứng lại dưới đường viền nướu của bạn trở thành cao răng (chân răng) là nơi tích tụ vi khuẩn. Cao răng khiến mảng bám khó loại bỏ hơn và là lá chắn chống vi khuẩn có thể gây kích ứng dọc theo đường viền nướu. Bạn cần làm sạch răng thường xuyên nhằm loại bỏ cao răng.
Nướu bị viêm (viêm lợi)
Mảng bám và cao răng lưu lại trên lợi quá lâu thì chúng sẽ gây kích ứng nướu và viêm nướu bọc quanh chân răng cũng gây viêm. Theo thời gian thì nướu của bạn bị sưng lên dễ chảy máu. Sâu răng (sâu răng) cũng có thể dẫn sâu răng. Nếu không được điều trị, viêm lợi có thể tiến tới viêm nha chu và cuối cùng là mất răng.
3. Điều trị viêm lợi tại nhà thế nào cho hiệu quả?
Viêm lợi nhẹ được chẩn đoán sớm có thể tự điều trị viêm lợi tại nhà thông qua việc vệ sinh răng miệng đúng cách, trường hợp nặng hơn cần dùng nước súc miệng hoặc thuốc điều trị. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng trên, có thể tham khảo các cách điều trị hiệu quả với thành phần tự nhiên dưới đây.
3.1. Sử dụng nước muối
Nước muối là dung dịch chăm sóc răng miệng giúp chữa viêm lợi an toàn nhưng hiệu quả bởi các nghiên cứu đã tìm thấy tinh chất có trong muối biển không tinh luyện có nhiều tác dụng như: cải thiện sức khoẻ răng, làm trắng răng, kháng khuẩn, . .. Từ đó, lợi cũng được bảo vệ khỏi sự xâm nhập của vi khuẩn, giảm viêm, giảm đau và hồi phục nướu.
Ngoài ra, Florua tự nhiên có trong nước muối có tác dụng cân bằng pH tự nhiên trong khoang miệng giúp chống mất khoáng ngà răng và cải thiện mùi hôi do viêm lợi và mảng bám ở răng gây ra.
Nếu đang bị viêm lợi và hơi thở có mùi hôi, bạn có thể thử cách khác là tự pha và súc miệng nước muối ở nhà. Nồng độ nước muối được khuyến cáo tốt nhất là 0.9%, tương ứng với 9g muối cho 1l nước pha. Thực hiện súc miệng thường xuyên 2 – 3 lần mỗi ngày và áp dụng hàng ngày bạn sẽ cảm thấy tình trạng viêm lợi được cải thiện rõ rệt.
3.2. Sử dụng mật ong
Mật ong là thành phần được yêu thích của nhiều người để làm thức ăn, chữa bệnh hay làm đẹp. Với tình trạng viêm lợi, đặc biệt trẻ sơ sinh có thể sử dụng mật ong trong điều trị tại nhà. Trong mật ong có chất kháng khuẩn và giảm viêm tự nhiên cực mạnh, sẽ ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh và nhờ vậy viêm lợi sẽ được hồi phục.
Có thể chữa viêm lợi bằng mật ong với các cách sau:
Dùng buổi sáng sau khi đánh răng
Sau khi đánh răng sạch sẽ, bạn bôi mật ong trực tiếp lên vị trí lợi bị viêm sưng rồi để khoảng 15 – 20 phút thì súc miệng sạch với nước. Thực hiện liên tục 3 lần mỗi ngày giúp giảm tình trạng viêm lợi hiệu quả.
Dùng cùng với mật ong
Ngoài cách dùng như trên, bạn có thể pha với mật ong và nước nóng thành dung dịch lỏng và dùng để súc miệng trong khoảng 10 phút sau khi đánh răng sạch sẽ.
Những người bị viêm lợi nhẹ áp dụng cách trên cho thấy, tình trạng sưng đỏ và chảy máu từ lợi đã giảm xuống đáng kể trong 3 ngày.
>> Xem thêm: Bệnh viêm tuyến nước bọt : Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
3.3. Dầu dừa
Dầu dừa chứa khoảng 50% axit lauric và được chuyển hoá thành hợp chất monolaurin khi đưa vào cơ thể động vật. Cả hai chất axit lauric và monolaurin cùng có tác dụng cao đối với quá trình tiêu diệt khuẩn và nấm. Do đó, súc miệng với dầu dừa sẽ góp phần làm giảm sự viêm nhiễm và chữa viêm lợi vô cùng hiệu quả.
Bên cạnh đó, dầu dừa cũng có tác dụng giảm tình trạng hình thành mảng bám trên mặt răng. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh viêm lợi nói riêng cũng như các bệnh răng miệng khác.
Bạn nên súc miệng mỗi ngày với dầu dừa. Mỗi lần nên sử dụng 5-10 ml dầu dừa khoảng 20 – 30 phút và không được để dầu chảy vào miệng. Cuối cùng nên súc miệng sạch với nước.
3.4. Sử dụng lá trầu không
Trong lá trầu không tươi có chứa khoảng 2.4% là tinh dầu, thành phần chính là peta-phenol và chavicol, các chất này có tác dụng kháng khuẩn và ngăn chặn sự phát triển của nhiều loại vi khuẩn đường miệng. Vì thế, lá trầu không được dùng để điều trị viêm lợi cùng nhiều bệnh lý răng miệng khác.
Với người bị bệnh viêm lợi có thể điều trị với lá trầu không theo các cách sau:
Cách 1: Làm sạch, giã nhỏ lá trầu không, sau đó nấu với nước để chế tạo tinh chất. Nước nấu với lá trầu không được bảo quản trong tủ lạnh, dùng để súc miệng 2 lần trong ngày mỗi lần 5 – 10 phút.
Cách 2: Lá trầu không đã làm sạch mang giã nhuyễn, sau đó bôi ngay lên vị trí bị viêm lợi để tinh chất tác dụng. Lưu ý sau khi sử dụng bạn cần hạn chế dùng nước để súc miệng trong vòng 30 phút giúp tinh chất từ lá trầu không thấm vào lợi làm giảm sưng viêm hiệu quả nhất.
Cách 3: Giã nhuyễn lá trầu không với muối rồi pha với nước để ngấm tinh chất khoảng 15 phút và lọc lấy dung dịch. Sử dụng nước súc miệng tương tự với cách đầu.
Với các trường hợp viêm lợi nhẹ, hầu hết sẽ cải thiện và khỏi hoàn toàn khi áp dụng các cách điều trị tại nhà trên. Tuy nhiên bệnh vẫn có thể tái phát nếu vệ sinh răng miệng không đúng cách, do đó nếu bệnh dai dẳng hoặc viêm lợi nghiêm trọng nên đến bác sĩ nha khoa để được chẩn đoán và điều trị.
>> Xem thêm: Viêm nha chu là gì? Các dấu hiệu của bệnh viêm nha chu mà bạn cần biết
4. Các biến chứng của viêm lợi
Viêm lợi không được điều trị có thể tiến triển thành các biến chứng của viêm lợi ảnh hưởng lên mô và xương hàm dưới (viêm nha chu), một tình trạng nghiêm trọng hơn sẽ dẫn đến mất răng.
Viêm lợi mãn tính được cho là có ảnh hưởng lên một số bệnh mãn tính bao gồm bệnh đường hô hấp, tiểu đường, bệnh tim mạch vành, đột quỵ và viêm khớp dạng thấp. Một số nghiên cứu cho biết vi khuẩn gây viêm nha chu có thể thâm nhập vào máu thông qua mô nướu và gây ảnh hưởng lên tim, phổi và các phần khác của cơ thể.
Bệnh viêm lợi loét hoại tử (NUG) cũng là một dạng nặng của bệnh viêm lợi gây đau đớn, sưng, chảy máu lợi và nhiễm trùng. Miệng rãnh ngày nay hiếm ở các nước phát triển, nhưng nó xuất hiện ở những nước đang phát triển có thu nhập thấp và chất lượng cuộc sống kém.
Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
