Lợi ích của collagen và 1 số thực phẩm bổ sung collagen

Tên quảng cáo

Lợi ích của collagen?Thực phẩm chứa collagen?Ứng dụng của collagen trong đời sống?Collagen là gì?Có mấy loại collagen?Nguyên nhân khiến collagen mất đi?Bài viết dưới đây sẽ giải đáp mọi thắc mắc

Collagen là gì?

Lợi ích của collagen?Thực phẩm chứa collagen?Ứng dụng của collagen trong đời sống?

Khi nhắc về collagen thì hầu hết người đều liên tưởng ngay về việc có mặt của collagen trong da. Đúng là loại protein này có tầm ảnh hưởng đến sự lão hoá da, bởi vì collagen chứa tới 75% kết cấu chống đỡ của da.

Tuy nhiên, chức năng của collagen không chỉ nằm trong da, còn có thể nhìn thấy trong dây chằng, gân và sụn. Thậm chí, collagen cũng có mặt trong nhiều bộ phận quan trọng của mắt bao gồm mạch máu, giác mạc và răng.

Collagen là một loại protein lỏng, không tan và có hình dạng sợi. Nó là loại protein phổ biến nhất trong tế bào cơ thể và chứa tới 1/3 tổng lượng protein. Trong tất cả các loại collagen, những sợi collagen có thể kết nối với nhau để tạo nên những sợi nhỏ và mảnh mai.

Những sợi này giống với sự nâng đỡ và liên kết các mô với nhau. Chúng đem lại sức sống và độ dẻo dai trên da. Có thể ví collagen như một “chất keo” kết dính tất cả các chất lại với nhau.

Thực tế thì chữ “collagen” bắt nguồn từ loại tiếng Hy Lạp “kólla,” có ý nghĩa là kết dính.

Xem thêm:Bảo hiểm sức khoẻ nha khoa AIA, Lưu ý khi mua bảo hiểm sức khỏe AIA

Có mấy loại Collagen?

Có 2 loại Collagen

Collagen nội sinh là quy trình tổng hợp collagen mà cơ thể sản xuất. Nó có ý nghĩa thiết yếu đối với nhiều hoạt động của cơ thể. Sự suy giảm số lượng collagen tự nhiên có ảnh hưởng đối với nhiều tình trạng bệnh.

Collagen ngoại sinh là collagen tự sản xuất ở môi trường bên ngoài và tương tự với những chất bổ trợ. Collagen ngoại sinh chủ yếu dùng trong lĩnh vực y học và làm đẹp, bao hàm cả mục đích sửa chữa và khắc phục những khiếm khuyết về tế bào cơ thể.

Tóm lại cả collagen nội sinh và collagen ngoại sinh điều có ý nghĩa thiết yếu đối với quá trình tăng trưởng và sức khoẻ của cơ thể. Sự hiểu biết giữa hai dạng collagen trên sẽ giúp chúng ta có thêm một cái nhìn chung hơn về vai trò thiết yếu của collagen đối với cơ thể và sắc đẹp.

Collagen được chia thành những loại nào?

Collagen có khoảng 16 loại khách nhau, trong đó có 4 loại chủ yếu là loại I, II, III và IV tương ứng với những chức năng khách nhau:

Loại I: Đây là loại collagen được tìm thấy trong da. Loại collagen này chứa ít nhất 90% lượng collagen trong cơ thể vì được cấu tạo bởi những tua collagen. Nó đóng vai trò chính đối với cấu trúc của da và gân, dây chằng, tế bào sụn, mô liên kết và sụn.

Loại II: Loại collagen tổng hợp được cấu tạo bởi những sợi nhỏ hơn và chủ yếu được tìm thấy trong sụn đàn hồi và đóng vai trò chất đệm cho sụn khớp. Ngoài ra, collagen cũng có mặt trong võng mạc để góp phần cải thiện cấu trúc và chức năng của võng mạc.

Loại III: Collagen type III bảo vệ cấu trúc của mô, cơ quan và động mạch. Nó cũng được tìm thấy trong mô bạch huyết và có vai trò thiết yếu đối với việc sửa chữa mô và cơ quan do chấn thương.

Loại IV: Dạng collagen này cũng được tìm thấy trong các tế bào da của cơ thể. Nó đóng vai trò đối với sự hình thành cấu trúc và chức năng của da.

Khi cơ thể già hơn, việc sản sinh collagen chậm xuống và mật độ của collagen cũng giảm xuống. Một trong các dấu hiệu dễ dàng nhìn thấy là da trở nên không săn chắc và lỏng lẻo khi da lão hoá. Sụn cũng từ từ suy yếu dần theo tuổi tác.

Tóm lại,việc tìm hiểu rõ từng loại collagen khác nhau cùng vai trò của collagen đối với cơ thể cho phép chúng ta có tầm nhìn chung tổng thể xung quanh vai trò thiết yếu của collagen đối với sự lão hoá và sức khoẻ tổng thể.

Xem thêm: Chỉ số BMI là gì? 1 số cách tính chỉ số chỉ số BMI chuẩn

Cấu trúc Collagen trên da người

Collagen được cấu tạo bởi ba axit amin thiết yếu là Glycine, Proline và Hydroxyproline.
Cấu trúc của phân tử collagen tương tự với một chuỗi xoắn ốc ba, vì vậy nếu liên kết với những phân tử collagen bên trong da thì sẽ tạo nên một mạng lưới trong lớp biểu bì.
Mạng lưới collagen phân bố ở dưới da và trên lớp dưới của da.
Tóm lại, cấu trúc độc đáo của phân tử collagen cùng sự liên kết với những phân tử bên trong da tạo thành một mạng lưới đặc biệt giúp tạo sự dẻo dai cùng tính bền bỉ trên da.

Lợi ích của collagen đối với cơ thể con người

Collagen là thành phần của nhiều nhóm tế bào khác nhau, chủ yếu là những tế bào mô mỡ, và cũng có thể nhìn thấy trong chất nền ngoại bào. Đây là một mạng lưới phức hợp của những protein và có nhiệm vụ chính thúc đẩy quá trình hình thành những tính chất sinh học của từng mô cơ thể.

Collagen có nhiệm vụ tạo kết cấu cho từng mô cơ thể và quyết định đến tính linh hoạt, độ nhớt và cấu trúc của mô. Khi liên kết với mô da, collagen duy trì sức sống cùng sự đàn hồi trên da.

Trong tầng biểu bì, collagen cũng tạo ra một mạng lưới tế bào dạng sợi mới gọi là mạng lưới thực bào và tạo cơ hội thúc đẩy sự tái sinh của những tế bào mới. Nó cũng có vai trò đối với sự tái tạo và hồi phục những tế bào da đã mất.

Một số loại collagen cũng hoạt động như một tấm màng che chắn bảo vệ những bộ phận khác trong cơ thể, chẳng hạn như thận.

Theo thời gian, sự sản sinh collagen giảm dần khiến collagen ngày càng yếu. Cấu trúc vẹn toàn của da cũng giảm sút và liên quan với sự xuất hiện vết chân chim và sự suy yếu của khung xương, gân và sụn. Điều này sẽ liên quan với đau khớp và các tình trạng thể chất khác.

Phụ nữ sẽ bắt đầu giảm sản xuất collagen từ khi tiền mãn kinh. Khi phụ nữ ở ngoài 60 thì sự giảm sản xuất collagen có thể là hoàn toàn tự nhiên.

Những nguyên nhân khiến collagen mất đi

Tuổi tác

Rất đáng tiếc là sự suy thoái collagen xảy ra theo tuổi. Yếu tố môi trường có tác động lên quá trình suy giảm collagen, khiến cơ thể giảm đi hàm lượng collagen theo từng năm và do đó sản sinh nhiều collagen có hàm lượng thấp hơn nữa.

Ngoài ra còn có một vài yếu tố di truyền cũng góp phần làm giảm lượng collagen trong máu. Để giữ làn da khoẻ trong thời gian lâu dài, chúng ta nên hạn chế các yếu tố trên.

Tiêu thụ nhiều đường

Chế độ ăn uống quá giàu đường sẽ làm gia tăng mức độ glycation – một phản ứng theo đó đường trong máu phản ứng với protein để hình thành nên những cấu trúc mới – gọi là AGEs.

AGEs làm phá huỷ những protein lân cận và do đó làm các collagen thiếu sức sống trở nên mỏng manh và suy yếu hơn.

Hút thuốc

Có nhiều hoá chất độc trong khói thuốc gây hại cho kết cấu da, đặc biệt là collagen và elastin. Sự có mặt của nicotine trong thuốc lá cũng gây teo những mạch máu trên làn da và gây tác động xấu đến làn da bằng việc cản trở quá trình cấp dinh dưỡng và oxy vào nó.

Vì vậy, không bất ngờ nếu làn da của phụ nữ khói thuốc thường xuyên trở nên thô ráp và có vết chân chim, đặc biệt là khu vực xung quanh môi.

Ánh nắng mặt trời

Tia tử ngoại trong ánh sáng mặt trời sẽ gây huỷ hoại collagen nhanh và gây tổn hại đối với kết cấu collagen và làm lớp elastin trở nên thay đổi không đúng cách.

Các tia UV trong ánh sáng mặt trời gây tổn hại đối với collagen tại tầng dưới sâu của da sẽ làm cho sự tái sinh da trở nên không đồng đều và dẫn đến xuất hiện những vết nhăn.

Rối loạn tự miễn dịch

Một số thay đổi di truyền cũng sẽ ảnh hưởng lên việc xuất hiện của kháng nguyên tấn công đến collagen. Các rối loạn gen cũng sẽ tác động lên cấu tạo phân tử của collagen và gây suy giảm khả năng tổng hợp collagen hoặc gây rối loạn hoạt động sản xuất collagen.

Quá trình lão hoá có thể liên quan với việc suy giảm chức năng của collagen theo tuổi tác. Điều này khó tránh khỏi. Tuy nhiên, việc bỏ thuốc và tiếp xúc không nhiều với ánh mặt trời và thực hiện một chính sách dinh dưỡng hợp lý và tham gia nhiều vận động thể chất sẽ giúp trì hoãn quá trình lão hoá và tăng cường collagen, nhờ đó giúp cho màu da, tóc, cơ và xương khoẻ theo thời gian lâu dài.

Biện pháp ngăn ngừa mất Collagen

Các phương pháp laser có thể được áp dụng trong trị sẹo rạn hiệu quả bằng cách thúc đẩy quá trình phát triển của collagen, elastin và melanin.

Một chính sách dinh dưỡng hợp lý có thể đóng vai trò tích cực đối với việc kích thích cơ thể sản sinh collagen.

Tất cả collagen xuất hiện dưới hình thức procollagen. Cơ thể sản xuất loại procollagen bằng cách tổng hợp hai axit amin: glycine và proline.

Quá trình tổng hợp có sự tham gia của vitamin D. Bạn có thể hỗ trợ cơ thể tổng hợp các protein thiết yếu trên bằng cách bảo đảm có đầy đủ vi chất dinh dưỡng cần thiết:

Các vi chất dinh dưỡng có thể thúc đẩy sự tổng hợp collagen gồm:

Proline: Có thể tìm thấy trong lòng đỏ gà, trứng, phô mai, đậu và cải bắp.

Anthocyanidins: Có trong quả anh đào, quả việt quất và quả mâm xôi.

Vitamin C: Có trong kiwi, dâu và cà chua hoặc rau lá xanh.

Đồng: Có trong các món cá và trứng hoặc thịt đỏ và một số đồ uống.

Vitamin A: Có trong thức ăn từ nguồn gốc động vật và chế phẩm từ thực vật dưới dạng beta-caroten.

Thực phẩm chứa collagen

Có một vài thức ăn tự nhiên chứa collagen hoặc giúp thúc đẩy sản xuất collagen trong cơ thể. Dưới đây là một vài ví dụ:

Thịt gà, bò và thịt cừu: Những miếng gà có chứa collagen và nên được dùng trong món hầm, chiên hoặc nướng, hay chế biến các món ngon nói chung.

Cá: Cá, chủ yếu là cá chứa đầy chất béo như cá hồi và cá thu, cá mackerel, chứa các axit béo omega-3 – những chất thiết yếu giúp sản xuất collagen.

Trứng: Trong lòng đỏ chứa choline – một chất thiết yếu giúp sản xuất collagen.

Rau ăn củ: Rau xanh bao gồm bông cải xoăn, rau xanh đậm như rau bina và rau chân vịt chứa các chất chống oxy hoá như vitamin C – hai chất cần thiết đối với việc sản xuất collagen.

Quả chứa vitamin C: Cam, quýt, kiwi, quả mâm xôi và quả anh đào là các thực phẩm giàu vitamin C – một chất cần thiết trong sản xuất collagen.

Hạt hướng dương và hạt mè: Chứa axit béo omega-3 cùng chất kháng oxy hoá rất có thể giúp sản xuất collagen.

Bổ sung Collagen bằng cách nào?

Collagen là một hợp chất thiên nhiên được tìm thấy trong những tế bào liên kết của thức ăn từ động vật. Ví dụ như gân và thịt lợn có một số lượng đáng kể collagen. Một nguồn dồi dào collagen là nước ninh xương được lấy từ việc nấu sôi thịt gà và các sản phẩm gia cầm khác.

Gelatin chỉ được tiêu thụ nếu collagen được làm chín và có đủ axit amin cần thiết. Tuy nhiên, cũng có những tranh luận xung quanh việc liệu việc ăn thực phẩm chứa collagen có làm gia tăng lượng collagen trong máu hay là không.

Khi bạn ăn protein thì protein sẽ được chuyển hoá thành những axit amin rồi từ đấy được tổng hợp. Do đó, collagen từ thực phẩm mà bạn tiêu thụ sẽ không được chuyển hoá sang mức collagen cao hơn nữa trong máu.

Bổ sung collagen qua thực phẩm chức năng

Bột và viên uống collagen

Trong thời gian gần đây, những thực phẩm giàu collagen đã trở nên một lựa chọn hàng đầu để bổ sung collagen vào cơ thể. Có một số ý kiến nói rằng khi dùng những loại collagen dạng viên, như bột collagen, sẽ giúp giảm thiểu quá trình lão hoá.
Tuy nhiên, một số người có ý kiến ngược lại: “Bột collagen là một dạng protein. Khi chúng ta ăn collagen thì nó sẽ hấp thụ collagen từ bất cứ loại protein nào khác – ví dụ như trứng gia cầm hoặc cá. Bột collagen không thực sự thấm vào cơ thể và đem lại tác dụng làm săn da.”

Kem và dầu hoặc mặt nạ collagen

Có các sản phẩm chứa pro-collagen trên mạng được quảng cáo là có tác dụng giảm thiểu dấu hiệu lão hoá cao bằng cách làm giảm vết nhăn. Những loại này sử dụng collagen tự nhiên giúp giữ ẩm cho da và cung cấp hiệu ứng làm mềm mịn.

Tuy nhiên, hiện có ít thông tin chính xác về cách hiệu quả nhất để đưa collagen vào các liệu pháp chăm sóc da mặt.

Xem thêm: 11 lợi ích của Saffron “vàng đỏ” của Phương Đông đối với sức khoẻ

Ứng dụng của Collagen trong Y tế và Mỹ phẩm

Collagen có chức năng tái hấp thụ. Điều này có nghĩa là collagen sẽ bị phân huỷ hoặc chuyển đổi và thẩm thấu lại vào cơ thể. Nó cũng có thể được chuyển đổi sang thành chất rắn ép chặt hoặc dạng gel mỏng.

Đa dạng tính năng của collagen và sự hiện diện tự nhiên của collagen biến nó thành một tuỳ lựa chọn đa dạng và linh hoạt đối với những mục đích y khoa khác nhau. Collagen được dùng trong ngành y nên được chiết xuất từ nguồn gà, cừu, heo hoặc dê.

Chất làm đầy da

Quá trình cấy collagen giúp tái tạo những đường cong và làm giảm những vết nhăn trên da. Các chất bổ sung giàu collagen được dùng để điều trị giúp làm đầy vết lõm trên da và các loại sẹo.
Các chất bổ sung collagen có nguồn gốc ở người và động vật.
Trước khi dùng chất từ nguồn gốc động vật, hãy thử da nhằm ngăn ngừa phản ứng dị ứng. Collagen có tác dụng làm tăng kích thước ở những chỗ rỗng trên da. Các vùng trống to thêm sẽ được lấp đầy bởi chất béo và silicone hoặc tế bào cấy ghép.

Băng bó vết thương

Collagen có tác dụng thúc đẩy sự chữa lành vết thương thông qua việc vận chuyển mô tế bào mới vào vùng chịu tổn thương. Nó kích thích sự chữa lành và tạo điều kiện thúc đẩy quá trình phát triển tế bào mới.

Băng Collagen có thể dùng làm thuốc để chữa lành các dạng vết thương.

Tuy nhiên, băng dán Collagen không cần phải dùng đối với những vết thương như:

Vết phỏng độ ba.

Vết thương đã lành.

Bệnh nhân có tiền sử bị dị ứng với những thực phẩm có thành phần sữa động vật.

Tái tạo mô có hướng dẫn

Các hàng rào dựa trên collagen đã được phát triển để chữa sâu răng và điều trị phẫu thuật hàm nhằm kích thích quá trình tăng trưởng của các nhóm tế bào cụ thể.

Trong phẫu thuật hàm, những màng collagen sẽ ngăn cản quá trình tăng trưởng nhanh của tế bào xung quanh răng và chuyển tế bào rời xa khu vực tổn thương trên răng. Điều này mở ra một cơ hội cho phép những tế bào mới có khả năng phát triển.

Các lớp collagen này sẽ thúc đẩy sự chữa lành trong những tình huống này vì collagen cũng có chức năng dung nạp lại. Do đó, không cần thiết phẫu thuật hoặc bỏ đi sau quá trình điều trị.

Bộ phận giả mạch máu

Mô collagen do người tình nguyện hiến trao tặng đã được dùng trong quá trình tái tạo thần kinh ngoại vi và làm những bộ phận giả mạch máu và trong quá trình tái tạo động mạch.

Mặc dù những bộ phận giả collagen này hoàn toàn thích hợp với thân thể chúng ta, tuy nhiên đã có một vài bộ phận được ghi nhận có nguy cơ hình thành huyết khối hoặc kích hoạt quá trình đông máu.

Điều trị viêm xương khớp

Bổ sung collagen giúp hiệu quả đối với quá trình chữa viêm xương khớp. Một nghiên cứu năm 2006 tìm ra rằng những sản phẩm chức năng bổ sung collagen có tác dụng kiểm soát cơn đau nhức và tăng cường sức khoẻ khớp đối với nhóm người bị chứng viêm xương khớp.

Khi được tiêu hoá, collagen lắng đọng trong sụn và nhờ vậy có thể sửa chữa và tái tạo các mô sụn ngoại biên. Tuy nhiên, không phải toàn bộ những nhà nghiên cứu điều có kết luận tương đồng và tán thành các khám phá trên.

Phục hồi da

Các sản phẩm kem collagen thông thường không có hiệu quả do hàm lượng collagen rất cao khó thấm qua da.

Nhiều sản phẩm, như kem và gel collagen được quảng cáo rằng chúng có tác dụng trẻ hoá làn da thông qua việc gia tăng lượng collagen trong cơ thể.

Tuy nhiên, việc tái sinh không thể diễn ra hiệu do phân tử collagen rất cao khó có thể thấm qua da. Hiệu quả mà những sản phẩm này sẽ đem tới chủ yếu là nhờ tác dụng bổ sung ẩm trên da. Chúng không trực tiếp thúc đẩy quá trình sản sinh collagen.

Các biện pháp chữa trị như thế cũng không nên coi là loại thuốc bổ. Do đó, không cần bằng chứng thuyết phục về bất cứ kết luận có thể ảnh hưởng lên tác dụng của chúng. Cần cẩn thận khi dùng những sản phẩm trên.

Tác dụng phụ khi dùng Collagen

Cho đến nay, bằng chứng đáng tin tưởng cho độ an toàn và tác dụng của những chất bổ sung collagen là cực kỳ ít ỏi.

Tuy nhiên, nếu bạn muốn dùng chất bổ sung collagen thì nên đảm bảo các thực phẩm chức năng không cần chứng tỏ sức khoẻ trước đã có bán trên thị trường.

Để bảo đảm chất lượng, nên tìm hiểu ý kiến chuyên viên y tế và lựa chọn mua thực phẩm collagen ở những thương hiệu đáng tin tưởng.

Có một vài phản ứng bất lợi tiềm tàng của chất bổ sung gelatin, như mùi hôi miệng hoặc chứng buồn nôn và ợ chua.

Ngoài ra, hãy nhớ rằng thành phần của collagen cũng quan trọng. Ví dụ, nếu bạn có dị ứng với thịt hoặc hải sản thì bạn có khả năng tương tác xấu với collagen ở các thực phẩm này.

Collagen là một dạng protein có mặt khắp nơi cơ thể và chủ yếu là trong sụn, khớp, dây chằng và gân, da cùng những mô liên kết.

Một chính sách dinh dưỡng khoẻ mạnh và bổ sung đầy đủ protein cùng việc dùng kem chống nắng và những sản phẩm dưỡng ẩm cùng những biện pháp da liễu có thể góp phần giúp tế bào tiếp nhận và sản sinh ra các chất thiết yếu giúp làm chậm quá trình hình thành của tình trạng lão hoá.