Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
Trong những dị tật bẩm sinh thì hở hàm ếch có tỉ lệ cao nhất, nguyên nhân gây ra hiện tượng trên vô cùng đa dạng thường ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền và nhiều yếu tố từ môi trường tác động xuyên suốt quá trình mang thai, điển hình là 3 tháng đầu của thời kì mang thai.
1. Hở hàm ếch là gì?
Tật sứt môi và hở hàm ếch luôn đi liền với nhau. Sứt môi là tình trạng môi trên tăng trưởng không đồng đều hoặc khiếm khuyết một phần môi trên tạo ra khe hở ở một hay cả hai bên đường giữa của môi trên. Hoặc hở hàm ếch là sự khiếm khuyết về tăng trưởng vòm miệng tạo ra khe hở giữa vòm miệng và lỗ mũi.
Tật sứt môi và hở hàm ếch ở thai nhi gồm có 3 dạng: Sứt môi nhưng không bị hở hàm ếch; Hở hàm ếch nhưng không sứt môi; Hoặc sứt môi và hở hàm ếch.
Tham khảo thêm : 9 giải pháp chữa cười hở lợi nên áp dụng
2. Nguyên nhân gây ra hở hàm ếch ở thai nhi
Nguyên nhân của dị tật sứt môi và hở hàm ếch khá phức tạp, không được xác định hoàn toàn chắc chắn, nhưng được cho là hậu quả của yếu tố hở hàm ếch di truyền và yếu tố môi trường
Môi là cơ quan được phát triển vào giữa tuần mang thai thứ 4 và thứ 5, hàm trên được hoàn thiện ở giữa tuần thứ 7 và tuần thứ 8 của thai kỳ. Một số thời điểm này nếu những yếu tố bên ngoài tác động không tốt lên thai phụ trong quãng thời gian này sẽ có nguy cơ gây ra dị tật cho thai nhi như là sứt môi và hở hàm ếch.
Một số nguyên nhân bị hở hàm ếch cho trẻ bao gồm:
- Yếu tố di truyền, có người cùng huyết thống bị dị tật sứt môi, hở hàm ếch.
- Mẹ bị nhiễm virus trong giai đoạn đầu mang thai hoặc ở tuần thứ 4 đến tuần thứ 12 như: Nhiễm virus Rubella, cảm sốt. ..
- Mẹ sử dụng vitamin A liều cao vì vitamin A có nguy cơ gây quái thai khi sử dụng liều cao.
- Chế độ dinh dưỡng không cung cấp đầy đủ axit folic, vitamin B12 và vitamin B 6.
- Mẹ nghiện rượu bia, cờ bạc.
- Bố mẹ mắc bệnh lậu, giang mai không điều trị triệt để.
- Tiếp xúc nhiều với môi trường độc hại như nhiễm sóng bức xạ, nhiễm thuốc trừ sâu.
Những yếu tố có nguy cơ gây gia tăng nguy cơ mắc bệnh như:
- Yếu tố thể chất: Mẹ hay bị stress, lo âu, nghĩ rất nhiều.
- Không cung cấp đủ dinh dưỡng, mẹ bị suy dinh dưỡng.
- Bố mẹ lớn tuổi, sức khoẻ không tốt.
Tham khảo thêm: Lưỡi trắng là gì? 4 nguyên nhân dẫn đến bệnh lưỡi trắng thường gặp
3. Các phương pháp chẩn đoán hở hàm ếch
Hở hàm ếch, còn được gọi là hở môi và hàm trên, là một tình trạng khi môi và/hoặc hàm trên của người bệnh không kín đáo hoặc không phát triển đúng cách trong quá trình phát triển sơ sinh. Đây là một tình trạng chẩn đoán và điều trị được thực hiện trong ngành phẫu thuật nha khoa và là một trong những tình trạng thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh. Dưới đây là một số phương pháp chẩn đoán hở hàm ếch:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ nha khoa thường bắt đầu với việc kiểm tra môi và hàm của trẻ ngay sau khi chúng mới sinh. Điều này giúp xác định nếu có sự hở hàm ếch hoặc các vấn đề khác liên quan đến miệng và hàm.
- Chụp X-quang: Đôi khi, chụp X-quang có thể được thực hiện để xác định cấu trúc của hàm và xem xét tình trạng của hàm trên và dưới.
- Siêu âm: Siêu âm cũng có thể được sử dụng để đánh giá cấu trúc của hàm và môi của thai nhi.
- Chẩn đoán hình ảnh bằng máy tính (CT scan) hoặc MRI (Cộng hưởng từ hạt nhân): Đôi khi, các hình ảnh chẩn đoán nâng cao như CT scan hoặc MRI có thể được sử dụng để đánh giá chi tiết cấu trúc của hàm và môi, đặc biệt khi có những biểu hiện phức tạp.
- Xét nghiệm máu: Một số xét nghiệm máu có thể được thực hiện để kiểm tra xem tình trạng hở hàm ếch có liên quan đến các vấn đề di truyền khác hay không.
- Khám nội soi: Một quy trình nội soi (endoscopy) có thể được thực hiện để kiểm tra cấu trúc nội tiết của hàm và môi, đặc biệt nếu có nghi ngờ về các vấn đề bên trong.
Nhớ rằng, chẩn đoán và quyết định điều trị cuối cùng thường do bác sĩ nha khoa và các chuyên gia nha khoa quyết định dựa trên tình trạng cụ thể của mỗi bệnh nhân. Sau khi hở hàm ếch được chẩn đoán, điều trị thường là phẫu thuật để sửa lại cấu trúc môi và hàm.
4. Làm thế nào giúp phòng ngừa nguy cơ hở hàm ếch?
Nhiều nghiên cứu cho rằng axit folic có thể hỗ trợ phòng ngừa tật hở môi hàm. Vì thế, trước khi mang thai tối thiểu 1 tháng và trong khi mang thai, bạn nên dùng khoảng 0,4 đến 1mg axit folic mỗi ngày. Có thể bổ sung bằng việc tăng thêm một số nhóm thức ăn giàu acid folic như rau quả, cá. .. hoặc dùng thuốc uống bổ sung. Nhưng cần lưu ý không dùng liều quá cao gây tổn thương não.
Ngoài ra, muốn phòng tránh, cha mẹ chuẩn bị sức khoẻ tốt trước khi có thai:
- Suốt quá trình mang thai, bà mẹ cần đảm bảo dinh dưỡng nghỉ phù hợp, sử dụng kháng sinh đúng theo hướng dẫn của bác sĩ và thăm khám thai định kì
- Tránh tiếp xúc với những yếu tố tác động đến thai nhi: Thuốc kích thích, tia bức xạ. ..
- Giữ tâm lý vui vẻ, có thể dùng phương pháp thư giãn như bơi lội, đi dạo, yoga. ..
- Cần cẩn trọng khi sử dụng một số nhóm dược phẩm khác khi mang thai, bao gồm cả vitamin A.
- Tiêm phòng vắc-xin đầy đủ trước khi có kế hoạch mang thai như vắc-xin ngừa rubella, sởi. ..
Nguyên nhân bị hở hàm ếch không được xác định một cách cụ thể. Tuy nhiên theo nghiên cứu cho rằng có quan hệ chặt chẽ giữa di truyền và yếu tố tác động đến mẹ khi mang thai. Trong thực tế các yếu tố tác động khi mang thai là chính, vì vậy mẹ cũng cần có biện pháp phòng tránh những yếu tố trên. Bên cạnh đó, khám thai cũng là biện pháp tốt giúp sàng lọc và chẩn đoán kịp thời dị tật.
Tham khảo thêm: Nguyên nhân và 1 số hậu quả khi bị mất răng
5. Các biện pháp điều trị bệnh Hở hàm ếch
Mục tiêu điều trị hở hàm ếch bẩm sinh là cải thiện chức năng ăn uống, nói chuyện và thở thông thường của trẻ và giúp có được cuộc sống khoẻ mạnh. Điều trị bao gồm phẫu thuật sửa sứt môi và vòm miệng tuỳ trên trường hợp đặc biệt của trẻ. Sau khi sửa chữa khe hở thành công, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật tiếp theo nhằm cải thiện ngôn ngữ hoặc cải thiện sự phát triển của môi và mũi.
Phẫu thuật sẽ được tiến hành theo thứ tự là:
- Sửa môi – trong vòng 3 hoặc 6 tháng đầu.
- Sửa chữa hở hàm ếch – sau tuổi 12 tháng hoặc sớm hơn nếu có thể.
- Phẫu thuật đầu tiên – giữa 2 tuổi và cuối tuổi thiếu niên.
Một số biện pháp phẫu thuật có thể bao gồm:
- Sửa môi: Nhằm xoá bỏ sự ngăn cách trong môi, bác sĩ phẫu thuật cắt hai bên khe hở và tạo ra các khối sụn. Các vạt sau phẫu thuật được nối trở lại với nhau, bao gồm phần mô môi. Việc sửa chữa sẽ tạo ra một hình dạng, kết cấu và chức năng môi tốt hơn nữa. Sửa mũi mới, nếu cần và nên được tiến hành cùng một lúc.
- Sửa chữa vòm miệng: Nhiều thủ tục khác nhau có thể được sử dụng nhằm đánh tách và tái tạo lại vòm miệng (vòm miệng cứng và mềm mại) , tuỳ theo tình trạng của bệnh nhi. Bác sĩ phẫu thuật rạch hai bên khe hở và tái tạo các mô và cơ. Sửa chữa sau đó được khâu lại.
- Phẫu thuật ống tai: Đối với trẻ em bị hở hàm ếch, có thể đặt ống tai nhằm giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tai mãn tính, dẫn đến mất thính lực. Phẫu thuật ống tai bao gồm chèn những ống có hình dạng ống trong cơ thể để tạo lỗ hở nhằm ngăn chặn sự tích tụ dịch.
- Phẫu thuật nhằm cải thiện thính giác: Phẫu thuật bổ sung có thể cần thiết nhằm cải thiện chức năng của lưỡi, môi và mũi.
Phẫu thuật có thể cải thiện rõ rệt diện mạo, chất lượng sống và chức năng nuốt, hô hấp và nói của bệnh nhi. Rủi ro có thể có của phẫu thuật bao gồm xuất huyết, nhiễm trùng, điều trị phục hồi chậm, kéo dài hoặc tăng cao tổn thương và thiệt hại ngắn hạn hay vĩnh viễn cho một số cơ quan, mạch máu hoặc những mô xung quanh.
6. Hỗ trợ và chăm sóc sau điều trị hở hàm ếch
Sau khi điều trị hở hàm ếch thông qua phẫu thuật, việc hỗ trợ và chăm sóc là quan trọng để đảm bảo sự phục hồi tốt và phát triển của bệnh nhân. Dưới đây là một số thông tin về cách hỗ trợ và chăm sóc sau điều trị hở hàm ếch:
- Theo dõi y tế định kỳ: Bác sĩ nha khoa sẽ theo dõi bệnh nhân sau phẫu thuật để đảm bảo cấu trúc môi và hàm phát triển đúng cách và không gặp vấn đề nào khác.
- Chăm sóc vết thương: Trong trường hợp phẫu thuật, có thể có một số vết thương hoặc sẹo. Bệnh nhân và gia đình cần tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ về cách chăm sóc vết thương, bao gồm cách làm sạch, thay băng và sử dụng kem chống nhiễm trùng (nếu cần).
- Chế độ ăn uống đặc biệt: Sau phẫu thuật, có thể có những hạn chế về chế độ ăn uống trong một thời gian. Bác sĩ sẽ hướng dẫn về cách ăn uống và chăm sóc vùng miệng một cách đúng cách. Điều này có thể bao gồm việc sử dụng ống truyền dạ dày hoặc ăn thức ăn mềm dễ nuốt trong giai đoạn phục hồi.
- Chăm sóc nha khoa định kỳ: Bệnh nhân cần thường xuyên thăm nha sĩ để đảm bảo rằng cấu trúc môi và hàm phát triển đúng cách và không có vấn đề nào xảy ra.
- Hỗ trợ tâm lý và xã hội: Hở hàm ếch có thể ảnh hưởng đến tâm lý của bệnh nhân, đặc biệt là trong trường hợp trẻ em và thanh thiếu niên. Hỗ trợ tâm lý và xã hội từ gia đình và nhóm hỗ trợ cũng quan trọng.
- Theo dõi phát triển ngôn ngữ và nói: Hở hàm ếch có thể ảnh hưởng đến phát triển ngôn ngữ và nói. Trong trường hợp cần thiết, bệnh nhân có thể được giới thiệu đến các chuyên gia ngôn ngữ hoặc trị liệu để hỗ trợ trong việc phát triển kỹ năng nói.
- Thảo luận về tương lai: Bệnh nhân và gia đình cần thảo luận về kế hoạch và mong muốn trong tương lai, bao gồm việc tiến hành bất kỳ phẫu thuật điều chỉnh nào nếu cần thiết.
Chăm sóc sau điều trị hở hàm ếch đòi hỏi sự hợp tác giữa bệnh nhân, gia đình và đội ngũ y tế. Việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và theo dõi thường xuyên là quan trọng để đảm bảo sự phục hồi và phát triển tốt.
Tham khảo thêm: Nha sĩ hướng dẫn cách vệ sinh răng miệng cho bé 1 tuổi
Tham khảo thêm: Có bầu đi lấy cao răng được không? Cao răng ảnh hưởng như thế nào đối với sức khoẻ bà bầu
BEDENTAL – HỆ THỐNG NHA KHOA TIÊU CHUẨN HÀNG ĐẦU
CHI NHÁNH HÀ NỘI
CS1: 7B Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: Tòa nhà CC2, Nguyễn Hữu Thọ, Hoàng Mai, Hà Nội (Bên trong Truehope) - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
CS1: 53 -55 -57 Phó Đức Chính, Nguyễn Thái Bình, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
CS2 :Số 25, đường số 7 khu đô thị Cityland Gò Vấp (Ngõ 672A Phan Văn Trị), Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam - 093 181 0680
CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH - NGHỆ AN
CS1: 39A Đ. Lê Hồng Phong, Hưng Bình, Thành phố Vinh, Nghệ An - 0934.61.9090
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
Website: https://bedental.vn/Website: https://langmoi.vn/
