Hiếm muộn đang được coi là một căn bệnh của thế kỷ khi tỷ lệ vô sinh ngày một tăng đang có dấu hiệu trẻ hoá. Theo số liệu điều tra thì tỷ lệ hiếm muộn và vô sinh giữa những đôi vợ chồng ở Việt Nam là 7.7%. Vậy hiếm muộn được hiểu thế nào? Cùng khám phá các nguyên nhân dẫn tới tình trạng này.
Hiếm muộn là gì?
Hiếm muộn theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là tình trạng một cặp vợ chồng không có thai sau một năm chung sinh sống hoặc giao hợp đều đặn và không sử dụng bất cứ phương pháp ngừa thai nào. Nếu bà vợ trên 35 tuổi thì thời hạn thụ thai được thu gọn xuống chỉ còn 6 tháng.
Theo các nhà nghiên cứu thì có 85% nữ giới sẽ thụ thai thành công trong khoảng 12 tháng đầu tiên. Trong 3 tháng đầu tiên có quan hệ tình dục không sử dụng bất cứ phương pháp ngừa thai nào có xác suất sinh sản là 25%. Tỷ lệ hiếm muộn sẽ hạ chỉ còn 15% trong 9 tháng còn lại.
Vì vậy với các đôi vợ chồng đang mong ngóng con và đã nỗ lực suốt hơn một năm rồi mà không có con thì hãy đi thăm khám phụ khoa càng nhanh càng tốt và quá trình điều trị không được chậm trễ bởi càng cao tuổi khả năng sinh sản sẽ ngày càng giảm sút.
Hiếm muộn có thể được chia làm hai dạng là hiếm muộn bẩm sinh và thứ phát. Trong trường hợp, hiếm muộn kép là tình trạng hai vợ chồng đã có thai duy nhất một lần. Hiếm muộn thứ phát là tình trạng vợ chồng không hề có thai con nào.
> Xem thêm: Khám sản phụ khoa là gì? 1 số điều cần lưu ý dành cho chị em
Nguyên nhân hiếm muộn con
Nguyên nhân bắt nguồn từ tâm vợ và chồng, có ít nhất 40% nguyên nhân đến từ tâm vợ và 40% nguyên nhân đến từ tâm chồng và còn lại đến từ tâm cả hai vợ chồng hoặc hiếm muộn không rõ ràng nguyên nhân.
Một số nguyên nhân xảy đến tình trạng hiếm muộn đối với phụ nữ:
- Rối loạn nang trứng;
- Lạc nội mạc tử cung
- Suy tử cung thứ phát;
- Viêm sàn tử cung;
- Tắc nghẽn ống dẫn trứng;
- Các bất thường bẩm sinh về ống dẫn trứng và tử cung, bao gồm polyp tử cung và u nang tử cung hay tắc nghẽn ống dẫn trứng do tử cung dị tật hoặc chít hẹp do ung thư niêm mạc tử cung. .. ;
- Tăng prolactin máu.
Một số nguyên nhân xảy đến tình trạng hiếm muộn ở nam giới:
Chất lượng và số lượng tinh trùng không đồng đều;
Bệnh tật và phương pháp điều trị: Viêm tĩnh mạch thừng tinh, mắc chứng nhiễm khuẩn hoặc xuất tinh ngược dòng, khối u ác tính hoặc tinh hoàn bất thường, rối loạn thăng bằng hormone và khiếm khuyết tại 2 ống dẫn trứng gây trở ngại cho quan hệ tình dục (rối loạn cương dương, xuất tinh sớm. ..), hội chứng Celiac, sử dụng kháng sinh (điều trị ung thư, điều trị loét và viêm tuyến tiền liệt. ..) và phẫu thuật (thắt ống dẫn trứng, phẫu thuật bìu, tinh hoàn và tuyến tiền liệt. ..), kháng thể chống tinh trùng. .. ;
Bệnh lý nhiễm sắc thể: Hội chứng Klinefelter (47, XXY) gây thiếu phần nhỏ nhiễm sắc thể Y và loạn sản ống dẫn tinh 2 bên. .. ;
Nguyên nhân môi trường: Tiếp xúc rất nhiều với môi trường độ ẩm cao hoặc môi trường có nhiều chất thải độc hại gây suy giảm số lượng và chất lượng tinh trùng;
Lối sinh hoạt và các nguyên nhân bệnh lý: Thiếu ngủ hoặc sử dụng nhiều đồ ăn nhanh, sử dụng thuốc lá hoặc bia rượu và khói thuốc. ..
Dấu hiệu nhận biết tình trạng hiếm muộn
Cả nam giới và phụ nữ điều có thể mắc bệnh liên quan sức khoẻ sinh sản. Dấu hiệu nhận biết hiếm muộn nam giới có thể là:
- Tinh hoàn đột nhiên dài hơn hoặc giãn ra
- Ham muốn quan hệ tình dục có chút thay đổi;
- Tinh hoàn có sưng tấy hoặc vón cục;
- Gặp những vấn để rối loạn cương dương hoặc xuất tinh. ..
- Sự thay đổi của kinh nguyệt hay những thay đổi về nội tiết có thể là dấu hiệu của một số bệnh dẫn đến hiếm muộn đối với nữ giới như:
- Kinh nguyệt bất thường, số lượng kinh nguyệt nhiều trong thời kỳ dài hoặc ít ngày;
- Vô kinh;
- Có thay đổi về nhu cầu tình dục;
- Thay đổi sắc tố tóc gây ra mụn trứng cá;
- Tăng cân;
- Đau khi quan hệ tình dục;
- Xuất huyết tử cung bẩm sinh;
- Khí hư bất thường. ..
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Khả năng sinh sản của nam giới và phụ nữ giảm từ từ theo tuổi. Đối với phụ nữ thì khả năng sinh sản giảm từ từ khi trải qua độ tuổi 30, rồi giảm dần sau 35 tuổi và ở tuổi 40 cơ hội có thai của phụ nữ giảm xuống một nửa. Lý do là khi phụ nữ già đi số lượng và chất lượng noãn cả hai bên buồng trứng bị giảm đi.
Tuổi tác động lên khả năng sinh sản cũng một phần vì số lượng của noãn được giải phóng bị giảm sút. Ở độ tuổi 40 có hơn 75% số noãn bị dị dạng trên nhiễm sắc thể và việc thụ thai sẽ giảm cơ hội đậu thai và gia tăng tỷ lệ sảy thai. Dưới đây là những con số có mối liên hệ với tuổi của chị em phụ nữ đối với khả năng sinh sản:
Cơ hội thụ thai mỗi lần giảm khoảng 20% cho phụ nữ ở độ tuổi 30 xuống thành 5% đối với phụ nữ có độ tuổi 40.
Nguy cơ đột biến nhiễm sắc thể ở thai nhi gia tăng khoảng 1/385 cho phụ nữ có độ tuổi 30 lên thành 1/63 đối với phụ nữ có độ tuổi 40.
Việc sảy thai diễn ra với <10% phụ nữ có độ tuổi 20, trừ khi việc thụ thai diễn ra với> 50% phụ nữ trên 42 tuổi.
Ở nam giới thì sự giảm khả năng sinh sản xuất hiện chậm hơn và khó nhìn rõ hơn tuy nhiên cũng ngấm ngầm xảy ra. Người chồng trên 45 tuổi có thời gian để làm vợ có thai dài gấp 5 lần thời gian của những đôi nam giới độ tuổi 20.
Vì vậy với các đôi cha mẹ đang mong ngóng con không được kéo dài thời gian khám quá nhiều và đừng bỏ lỡ cơ thời gian vàng để điều trị nhằm có được hiệu quả cao nhất. Với các đôi nam nữ dưới 35 tuổi và đang cố có con trong vòng một năm, hoặc trên 35 tuổi đã cố có con trong 6 tháng vẫn không có hiệu quả cũng nên đến khám tại bệnh viện chuyên về sinh sản sẽ được chẩn đoán và khám hiếm muộn.
> Xem thêm: Ung thư cổ tử cung: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách điều trị
Phương pháp chẩn đoán hiếm muộn
Để chẩn đoán hiếm muộn thì tuỳ thuộc theo từng bệnh lý bác sỹ sẽ đưa ra các phương pháp xét nghiệm khách nhau nhằm giúp chẩn đoán đúng bệnh lý cũng như đánh giá sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân với liệu trình điều trị.
Để chẩn đoán hiếm muộn nữ giới có những phương pháp chẩn đoán sau:
Xét nghiệm cơ bản:
Các xét nghiệm cơ bản trong chẩn đoán hiếm muộn nữ giới bao gồm: Xét nghiệm kháng thể, xét nghiệm AMH và xét nghiệm Chlamydia, xét nghiệm tuyến giáp (TSH, T3 và FT 4), xét nghiệm nội tiết tố FSH, LH, E2, Prolactin, P4 và xét nghiệm phát hiện ung thư cổ tử cung và ung thư vú.
Siêu âm cần thiết:
Siêu âm phụ khoa bao gồm siêu âm phát hiện u nang thứ cấp, siêu âm đánh giá sự tăng trưởng của nang noãn và siêu âm hút dịch buồng tử cung.
Chụp Cắt lớp tử cung – vòi trứng (HSG) được dùng nhằm kiểm tra sự lưu thông của các đường ống dẫn trứng.
Nội soi buồng tử cung cũng được sử dụng trong nội soi buồng tử cung nhằm hỗ trợ chẩn đoán và điều trị những tổn thương ở tử cung. Đây có thể là lý do dẫn đến sẩy thai hoặc thất bại việc làm tổ vài lần.
Để chẩn đoán hiếm muộn nam giới có những phương pháp chẩn đoán sau:
Các xét nghiệm cơ bản:
Các xét nghiệm cơ bản trong chẩn đoán hiếm muộn nam giới bao gồm: Xét nghiệm tinh dịch đồ (xét nghiệm mẫu tinh trùng), xét nghiệm máu và xét nghiệm nội tiết tố cho nam giới, xét nghiệm máu sau giao hợp và xét nghiệm nhiễm sắc thể: xét nghiệm gene và phân tích nhiễm sắc thể giới tính, xét nghiệm thử độ đặc hiệu DNA của tinh dịch (Halosperm Test).
Một số siêu âm quan trọng bao gồm: Siêu âm tim, siêu âm ổ bụng. ..
Bệnh hiếm muộn có chữa được không?
Hiếm muộn có chữa trị được không là vấn đề rất nhiều cặp vợ chồng băn khoăn, tuy nhiên với trình độ tiến bộ của y khoa hiện nay thì hầu hết các bệnh lý liên quan đến hiếm muộn con đều có thể điều trị nếu được phát hiện kịp thời.
Theo bác sĩ có nhiều nhân tố tác động trực tiếp lên tỷ lệ thành công khi điều trị hiếm muộn như: lứa tuổi của chị em nữ giới và thời gian thực hiện điều trị hiếm muộn sớm (tuổi còn nhỏ) thì tỷ lệ thành công sẽ cao. Thứ 2 là tình trạng bệnh lý hiện tại và sức khoẻ của vợ chồng trước khi thực hiện điều trị.
Thứ 3 là năng lực và trình độ của các bác sĩ chuyên khoa sinh sản cùng thiết bị và phòng Lab đúng chuẩn nghiêm ngặt. Bên cạnh đó là phác đồ điều trị theo mỗi triệu chứng của các cặp vợ chồng và chăm sóc hậu sức khoẻ sau khi điều trị bệnh kỹ lưỡng.
Vì vậy những cặp vợ chồng đang mong ngóng con cũng nên chủ động khám bệnh định kỳ và một việc quan trọng là cần duy trì tâm lý thoải mái và mạnh dạn bày tỏ các triệu chứng bản thân đang mắc phải cùng nỗi lo với bác sĩ điều trị, kiên định với hy vọng cùng lòng tin tưởng ở bệnh nhân cùng bác sĩ bởi vì hiếm muộn tuy là chậm chạp và lâu có con hơn so với các cặp vợ chồng thông thường hơn chứ không phải khó có con.
> Xem thêm: 10+ Dấu hiệu sảy thai thường gặp – Nguyên nhân và cách điều trị
Biện pháp phòng tránh hiếm muộn thế nào?
Hiện nay hiếm muộn được coi là bệnh hiểm nghèo xếp hàng thứ 3 chỉ sau ung thư và tim mạch do đó phòng tránh hiếm muộn thế nào rất được những cặp vợ chồng hay phụ nữ đang lứa tuổi sinh đẻ chú ý.
Việc phòng ngừa có thể được thực hiện thông qua cách điều chỉnh những sinh hoạt mỗi ngày chẳng hạn như:
- Thực hiện nếp sinh hoạt điều độ và không uống rượu hay những thức uống thực phẩm có cồn hay những chất kích thích và không hút thuốc lá.
- Thường xuyên tập luyện thể dục đều đặn sẽ có sức khoẻ dẻo dai và tăng cao thể trạng.
- Bổ sung dưỡng chất đủ và những thực phẩm bổ dưỡng đối với sức khoẻ và tránh nạp thêm nhiều nước ngọt và muối ăn hay những thực phẩm có nhiều chất kích thích và thức ăn chứa nhiều chất béo.
- Hạn chế tiếp xúc với không khí bụi bặm, độc hại hoặc làm việc tại nơi tiếp xúc với chất độc hại cần quần áo bảo hộ lao động kỹ càng.
- Thực hiện quan hệ tình dục an toàn, một vợ một chồng, tần suất giao hợp đều đặn 2-3 ngày/tuần và không quan hệ tình dục thô bạo.
- Đi thăm khám hiếm muộn ngay khi thấy những biểu hiện bất thường báo hiệu các bệnh lý hiếm muộn.
Hy vọng bài chia sẻ trên đã giúp tất cả những cặp vợ chồng thắc mắc hiếm muộn là gì và có được nhiều kiến thức để điều trị và khám hiếm muộn. Để không bỏ lỡ cơ hội vàng điều trị hiếm muộn các cặp vợ chồng có thể đến với chúng tôi để được thăm khám và điều trị với các bác sĩ nhiều chuyên môn.
