Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
1. Chỉ tự tiêu là gì?
Một số loại chỉ khâu dùng trong y tế có chức năng là đóng chặt miệng vết thương hoặc vết mổ phẫu thuật. Chúng được phân loại theo các cách, dựa trên cấu trúc sợi chỉ, kích thước, vật liệu, . .. ; trong đó cách phân loại thông dụng nhất là chỉ tự tiêu và chỉ không tiêu.
Khác với chỉ không tiêu, chỉ tự tiêu có một đặc điểm nổi bật là sẽ được các enzyme trong cấu trúc mô của cơ thể phân huỷ một cách tự nhiên sau một khoảng thời gian nhất định, khi vết thương đã hoàn toàn lành. Theo đó, người bệnh không cần phải hẹn tái khám cắt chỉ. Đây là ưu điểm khiến cho chỉ tự tiêu được chọn lựa sử dụng khá rộng rãi.
Ruột vật liệu hay chỉ tự tiêu là một loại chỉ khâu được các nhà sản xuất làm bằng cách sử dụng những vật liệu đặc biệt, ví dụ như protein có nguồn gốc từ động vật hoặc polymer tổng hợp để các men sinh lý trong cơ thể có thể phá vỡ chúng và hoá lỏng. Cụ thể là chỉ tự tiêu được làm bởi những vật liệu tổng hợp sau đây:
Simple catgut:
Đây là vật liệu tổng hợp từ protein được sản xuất bởi những sợi collagen trong máu và huyết tương của động vật. Chỉ thường trình bày dưới dạng đơn sợi có thể được sử dụng để vá những vết thương hay vết rách nằm sâu bên trong mô mềm, kể cả một số loại phẫu thuật trong phụ khoa. Tuy nhiên, loại chỉ này không được sử dụng trong phẫu thuật tim mạch hay thần kinh. Nếu cơ thể có phản ứng mạnh mẽ với chỉ khâu simple catgut thì bề mặt vết thương sẽ có nguy cơ để lại sẹo.
Polydioxanone (PDS):
Chỉ khâu đơn sợi như polydioxanone (PDS) không bao gồm các vật liệu tổng hợp, và chúng có nhiều ứng dụng trong việc đóng các loại vết thương mô mềm, cũng như trong việc đóng từng lớp các cấu trúc bên trong bụng.
Chất liệu chỉ PDS có khả năng hoà hợp tốt với cơ thể và không gây kích ứng quá mức. Sự hoà hợp này cho phép nó được sử dụng rộng rãi trong nhiều loại vết thương mô mềm, từ những vết cắt nhỏ cho đến những vết mổ lớn và phức tạp hơn.
Một trong những điểm đáng chú ý về chỉ khâu PDS là khả năng sử dụng chúng trong các phẫu thuật tim ở trẻ em. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc đảm bảo quy trình phẫu thuật an toàn và hiệu quả, đặc biệt khi xử lý với những bệnh nhân nhỏ tuổi có yêu cầu đặc biệt về tương tác và phản ứng với chất liệu y tế.
Với những ưu điểm như tính hoà hợp với cơ thể, sự linh hoạt trong ứng dụng, và khả năng sử dụng trong các phẫu thuật phức tạp, chỉ khâu polydioxanone (PDS) đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực y tế và phẫu thuật, giúp cải thiện quá trình hồi phục của bệnh nhân và tăng cường hiệu suất của các quá trình can thiệp y tế.
Poliglecaprone (MONOCRYL):
Tương tự như chỉ khâu polydioxanone, đây cũng là chỉ khâu đơn sợi tổng hợp và sử dụng điều trị một số chấn thương mô mềm thông thường nhưng không nên được sử dụng cho các phẫu thuật tim mạch hay thần kinh. Tuy nhiên, vết thương có chỉ định dùng loại chỉ này thường là vết thương, vết mổ ngoài da, không dùng để phẫu thuật tim mạch hay thần kinh.
Polyglactin (Vicryl):
Đây cũng là chỉ khâu tổng hợp và dùng để đóng miệng các vết mổ ở cổ hoặc trên mặt, không dùng trong phẫu thuật tim mạch hay thần kinh.
Tham khảo thêm: Răng sứ Titan là gì? Có nên bọc răng sứ Titan không?
2. Chỉ tự tiêu được sử dụng khi nào?
Các bác sĩ chọn cách đóng vết thương với loại chỉ gì hay kỹ thuật khâu thế nào là phụ thuộc vào kích cỡ, độ sâu, vị trí và loại vết thương cũng như tay nghề và kinh nghiệm thực tế của cá nhân mỗi người.
Đối với những vết thương bên ngoài da thì loại chỉ khâu không tiêu hay được chọn lựa hơn bởi độ đàn hồi cao của chúng. Ngược lại, chỉ khâu tự tiêu sẽ ưu thế hơn trên vết thương vị trí sâu hơn như vết mổ phẫu thuật. Vì khi cần để đóng vết thương ở vị trí sâu, bác sĩ cần khâu nhiều lớp mô lại với nhau và những mũi khâu có thể di chuyển mà sau đó không cần phải cắt chỉ.
Ngoài ra, nếu những vết thương trên da có độ dày hoặc bị xô lệch không đều, chỉ tự tiêu cũng có thể được sử dụng nhằm giúp cho bác sĩ dễ thao tác đúng với vị trí của vết thương hơn, giúp giảm nguy cơ vết thương cần phải khâu lại và tỷ lệ để lại sẹo thấp hơn.
Như vậy, chỉ tự tiêu cũng được sử dụng trong một số trường hợp như sau:
- Phẫu thuật răng miệng, ví dụ như nhổ răng khôn.
- Khâu rách cơ và tổn thương mô liên kết.
- Ghép da.
- Một số loại phẫu thuật tại âm đạo, bao gồm cả sinh mổ bắt con.
- Khâu cắt tử cung và tầng sinh môn trong quá trình sinh con ở phụ nữ.
3. Chỉ tự tiêu sẽ bị tiêu hủy sau bao lâu?
Khoảng thời gian cần thiết để tổ chức mô trong cơ thể thực hiện mũi khâu bằng chỉ tự tiêu sẽ tùy thuộc vào chất liệu của từng loại chỉ. Vì vậy, các bác sĩ thường xem xét các đặc tính của vết thương cũng như vị trí trên cơ thể để chọn loại vật liệu thích hợp cho mũi khâu tự tiêu.
Một ví dụ cụ thể là trong trường hợp một bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình cần đóng vết mổ sau khi thực hiện phẫu thuật thay khớp, họ sẽ chọn loại chỉ tự tiêu có khả năng tan biến sau vài tháng. Điều này cho phép các mô xung quanh vết mổ có thời gian đủ để hồi phục và tổ chức lại.
Trong trường hợp ngược lại, sau khi mổ sinh, bác sĩ có thể sử dụng loại mũi khâu tự tiêu sẽ tự động tan trong vòng vài tuần. Điều này phù hợp với quá trình hồi phục sau sinh mổ và giúp tránh việc phải lo lắng về việc loại chỉ cần tháo riêng sau khi thương tổn đã lành.
Tóm lại, quá trình chọn loại chỉ tự tiêu dựa vào các yếu tố như đặc tính của vết thương và vị trí trên cơ thể, và thời gian cần thiết để tổ chức mô sẽ phụ thuộc vào loại chỉ được sử dụng. Quyết định này giúp đảm bảo sự hồi phục tốt nhất và giảm nguy cơ các biến chứng có thể xảy ra sau mũi khâu tự tiêu.
Tham khảo thêm: Teeth fluorosis: 4+ things you must know
4. Cách vệ sinh khi có vết thương khâu chỉ tự tiêu
Người bệnh cần phải làm theo hướng dẫn chăm sóc của bác sĩ sau khi vết thương được đóng bởi những mũi khâu tự tiêu. Trong hầu hết các trường hợp, bệnh nhân có thể bắt đầu tắm và vệ sinh cơ thể một cách bình thường vào khoảng lúc 24 giờ sau khi đóng vết thương. Mặc dù vậy, việc ngâm mình trong bồn tắm trong một thời gian nhất định lại là điều cần tránh vào lúc này.
Cách chăm sóc vết thương khâu bằng chỉ tự tiêu như sau:
Thay băng đúng cách sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Vệ sinh và tắm theo hướng dẫn của bác sĩ.
Vỗ nước vào khu vực vết thương cho mau khô sau khi rửa.
Cố gắng giữ cho khu vực vết thương luôn được khô ráo, thông thoáng.
Không tự ý dùng băng, gạc không rõ nguồn gốc để dán lên vết thương khi không có chỉ định của bác sĩ.
Tránh sử dụng xà phòng trực tiếp lên vết thương.
Không tắm bồn hay bơi cho đến khi vết thương khỏi hoàn toàn.
Tránh những vận động mạnh có thể làm căng giãn và biến dạng vết thương.
Mặc trang phục rộng rãi, thoáng mát xung quanh khu vực vết thương.
Giữ rửa tay kỹ lưỡng trước khi chạm đến vết thương hoặc khi thay băng.
5. Chỉ tự tiêu có cần cắt không?
Toàn vẹn như tên gọi, chỉ tự tiêu có thể biến mất một cách dễ dàng mà không cần tác động gì. Như vậy, không nên cố loại bỏ bất cứ mũi khâu nào khi không có sự đồng ý của bác sĩ. Tuy nhiên, nhìn chung, cũng không cần phải cắt chỉ trước thời hạn để có sự trọn vẹn khi làm lành vết thương.
Điều cần làm chỉ là theo dõi và chăm sóc vết thương theo các hướng dẫn bên trên, để giảm nguy cơ nhiễm trùng và các biến chứng nhiễm trùng vết thương. Theo đó, cần giữ cho vết thương luôn sạch và khô; đồng thời, khi có những dấu hiệu và triệu chứng của vết thương bị nhiễm trùng như sau thì cần thăm khám ngay:
Vùng da xung quanh vết thương nóng lên, sưng và đỏ…
Cảm giác đau nhức nhiều hơn từ khu vực vết thương.
Có mùi hôi hoặc chất lỏng bất thường chảy ra từ vết thương.
Sốt và cảm thấy không thoải mái.
Nếu cho biết vết thương đã bị nhiễm trùng thì nên tìm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt để được chăm sóc kịp thời nhằm tránh những biến chứng nặng hơn, ví dụ như viêm mô tế bào và nhiễm trùng máu.
Chỉ tự tiêu dễ bị đứt không?
Theo như những thông tin bạn đã chia sẻ, chỉ khâu tự tiêu thường được sản xuất từ các chất liệu tự nhiên có độ bền và dai cao, cho phép chúng tồn tại trong điều kiện thông thường mà không dễ dàng bị đứt. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, dù có độ bền cao hơn so với chỉ thông thường, chỉ tự tiêu vẫn không thể đảm bảo hoàn toàn tính an toàn và độ bền trong mọi tình huống.
Mặc dù chỉ tự tiêu có thể chống đỡ các lực tác động lớn từ bên ngoài, nhưng nó cũng không đảm bảo hoàn toàn trước khả năng bị đứt. Khi phải chịu đựng các lực tác động mạnh mẽ hoặc vượt quá giới hạn mà chỉ có thể chịu đựng, vẫn có khả năng chỉ tự tiêu bị đứt.
Điều quan trọng là, chỉ tự tiêu thường có độ bền cao nhất trong khoảng thời gian mà nó bắt đầu phân huỷ mạnh hoặc bị tan rã. Đây cũng chính là lý do tại sao các bác sĩ thường khuyến nghị tuân thủ chặt chẽ các chỉ định về cách chăm sóc vết thương sau khi được khâu bằng chỉ tự tiêu. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ bị đứt chỉ và tăng cường quá trình hồi phục của vết thương.
Tham khảo thêm: Chỉ tự tiêu là gì ? 1 vài điểm khác với chỉ thông thường
Có cần phải tháo chỉ tự tiêu hay không?
Theo quan điểm của các bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực, tự tháo chỉ tại nhà không được khuyến nghị. Một sai sót nhỏ trong quá trình thực hiện có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như rách chỉ, đau đớn kéo dài và nguy cơ nhiễm trùng.
Ngoài những rủi ro mà việc tự tháo chỉ mang lại, cần nhớ rằng chỉ tự tiêu cũng sẽ tự động tan rã và được cơ thể tiêu hủy khi vết thương đã bắt đầu lành. Vì vậy, việc tháo chỉ thường không cần thiết. Tuy nhiên, trong trường hợp chỉ không tự tan hoặc mất đi quá sau 100 ngày, tốt hơn là bạn nên đến cơ sở y tế để bác sĩ tiến hành tháo chỉ. Điều này giúp ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng và một loạt các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra.
Tóm lại, để đảm bảo an toàn và tối ưu cho quá trình hồi phục của vết thương, bạn nên tuân theo lời khuyên của các chuyên gia y tế và không nên tự tháo chỉ tại nhà. Việc tìm đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế sẽ giúp bạn tránh được những tình huống không mong muốn và đảm bảo vết thương được chăm sóc đúng cách.
Cách chăm sóc vết khâu bằng chỉ tự tiêu
Dựa vào các thông tin mà chúng tôi đã chia sẻ, để đảm bảo vết thương hồi phục nhanh chóng và tránh biến chứng nhiễm trùng gây đau nhức kéo dài, có một số điểm quan trọng mà bạn cần chú ý và thực hiện:
- Lựa chọn quần áo phù hợp: Hãy mặc quần áo ấm, nhưng vẫn đủ mỏng để có thể che phủ vết thương. Điều này giúp hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và bụi bẩn, từ đó giảm nguy cơ vết thương bị nhiễm trùng hoặc kích ứng do tác động môi trường.
- Tránh tác động trực tiếp: Hãy tránh tác động trực tiếp lên vết thương, bởi vì việc này có thể dẫn đến biến chứng nhiễm trùng. Hạn chế việc chạm vào vết thương bằng tay hoặc các vật dụng không vệ sinh.
- Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ: Để đảm bảo vết thương hồi phục tốt nhất, hãy tuân thủ mọi hướng dẫn từ bác sĩ. Điều này bao gồm việc thực hiện chăm sóc vết thương theo lịch trình và cách thức mà bác sĩ đã chỉ định.
- Bảo vệ vết khâu khỏi nước: Đảm bảo vết khâu không tiếp xúc với nước. Trong khoảng thời gian 12 – 24 giờ đầu tiên sau khi được khâu, hạn chế việc tiếp xúc với nước để tránh làm ẩm vết thương, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng.
- Tránh gãi vết thương: Trong suốt quá trình hồi phục, tránh gãi vết thương bằng tay. Việc gãi có thể làm tổn thương da xung quanh vết khâu và gây nguy cơ nhiễm trùng.
- Nhận biết triệu chứng nhiễm trùng: Hãy chú ý theo dõi vết thương. Nếu bạn phát hiện vết thương có dấu hiệu của nhiễm trùng như có mủ, sưng đỏ, đau đớn, sốt hoặc có dấu hiệu chảy máu quá nhiều trên da, thì bạn nên đến cơ sở y tế uy tín ngay lập tức. Bác sĩ sẽ thực hiện quá trình khử trùng và khâu lại vết thương nếu cần thiết.
Nhớ rằng, việc tuân thủ các biện pháp chăm sóc đúng cách và theo hướng dẫn của bác sĩ là quan trọng để đảm bảo vết thương hồi phục một cách tốt nhất và tránh các biến chứng không mong muốn.
Tham khảo thêm: Khớp cắn hở là gì? 3 phương pháp điều trị khớp cắn hở hiệu quả
CS1: 7 Thi Sách, Ngô Thì Nhậm, Hai Bà Trưng, Hà Nội - 0934.61.9090
CS2: 98C Chiến Thắng, Văn Quán, Hà Đông - 0934.61.9090
CHI NHÁNH TP.HỒ CHÍ MINH (HCM)
56 Nguyễn Đình Chiểu, Đa Kao, Quận 1, Tp.Hồ Chí Minh - 0766.00.8080
GIỜ HOẠT ĐỘNG:
09h00 – 21h00. Tất cả các ngày trong tuần
