Tư vấn chuyên môn bài viết:
BÁC SĨ DƯƠNG THỊ THÙY NGA
Hiện nay nhiều người thay thế gạo trắng bằng gạo lứt (hay còn được gọi là gạo lật) trong chế độ ăn hàng ngày để tăng cường sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, kiểm soát tiểu đường, giảm cân. Vậy cụ thể giá trị dinh dưỡng trong gạo lứt ra sao và thường xuyên ăn gạo lứt tốt cho sức khỏe không?
Gạo lứt là gì? Có bao nhiêu loại gạo lứt?
Gạo lứt là loại ngũ cốc nguyên hạt đã được loại bỏ lớp vỏ cứng, chỉ để lại lớp cám và mầm gạo, rất giàu chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Gạo có thể được phân loại là:

Phân loại theo đặc tính của gạo
Gạo lứt là một dạng gạo được chia thành hai loại chính: gạo lứt tẻ và gạo lứt nếp. Dưới đây là một số thông tin về từng loại:
- Gạo lứt tẻ:
Gạo lứt tẻ bao gồm nhiều biến thể khác nhau như gạo lứt hạt ngắn, gạo lứt hạt vừa và gạo lứt hạt dài. Trước khi nấu, việc vo gạo và ngâm gạo trong nước là một bước quan trọng. Việc này không chỉ giúp gạo nấu chín nhanh hơn mà còn giúp gạo dễ tiêu hơn sau khi ăn.
Gạo lứt tẻ thường có hạt ngắn hơn so với gạo lứt nếp và có vẻ nâu nhẹ. Với hương vị thơm ngon và ngọt tự nhiên, gạo lứt tẻ thường được sử dụng trong nhiều món ăn, từ các món cơm trắng thông thường cho đến các món ăn hảo hạng.
- Gạo lứt nếp:
Gạo lứt nếp là dạng gạo được làm từ các loại gạo nếp như gạo nếp Hương và nếp Hoàng Hoa. Gạo lứt nếp có đặc điểm mềm mại và độ dai cao, làm cho nó thích hợp để làm các món ăn như gạo nếp và các món đồ ngọt truyền thống.
Với độ dẻo dai và hương vị độc đáo, gạo lứt nếp thường được sử dụng để tạo ra các món ăn truyền thống và ngon miệng, như bánh trôi, bánh chưng và các món tráng miệng ngon lành.
Phân loại theo màu sắc
- Gạo lứt trắng:
Gạo lứt trắng là dạng gạo phổ biến nhất và được ưa chuộng rộng rãi. Loại gạo này có màu trắng và đã qua quá trình loại bỏ lớp vỏ ngoài, tạo ra hạt gạo sáng bóng và mềm mịn. Gạo lứt trắng chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết và là nguồn cung cấp năng lượng quan trọng. Với đặc tính dễ ăn, gạo lứt trắng thích hợp cho nhiều đối tượng và có thể được sử dụng trong nhiều món ăn khác nhau.
- Gạo lứt đỏ:
Gạo lứt đỏ là loại gạo có màu đỏ đậm và thường có lớp vỏ bảo vệ bên ngoài. Điều này giúp gạo lứt đỏ chứa nhiều chất dinh dưỡng hơn so với gạo lứt trắng. Đặc biệt, gạo lứt đỏ chứa nhiều chất chống oxy hóa như anthocyanin, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương và hỗ trợ sức khỏe tim mạch.
Loại gạo này thường được khuyến nghị cho người ăn chay, người cao tuổi và bệnh nhân tiểu đường, bởi vì nó không chỉ cung cấp năng lượng mà còn giúp duy trì cường độ đường huyết. Tuy nhiên, cần phân biệt gạo lứt đỏ và gạo huyết rồng, vì gạo huyết rồng có thể tăng chỉ số đường huyết, không thích hợp cho người bị tiểu đường.

- Gạo lứt đen:
Gạo lứt đen là một loại gạo độc đáo, có màu đen do tạo hóa tự nhiên. Đặc biệt, gạo lứt đen ít đường và giàu chất xơ, chất chống oxy hóa và nhiều chất dinh dưỡng khác, làm cho nó trở thành lựa chọn tốt cho sức khỏe. Chất xơ trong gạo lứt đen giúp cải thiện tiêu hóa, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và duy trì cường độ đường huyết ổn định.

Việc có nhiều loại gạo lứt khác nhau tạo ra một loạt các lựa chọn cho việc ăn uống dinh dưỡng. Mỗi loại gạo lứt mang đến giá trị dinh dưỡng độc đáo và có thể cung cấp các lợi ích sức khỏe khác nhau. Bạn có thể thay đổi loại gạo lứt trong chế độ ăn của mình để đảm bảo cung cấp dinh dưỡng đa dạng và tối ưu cho cơ thể.
Xem thêm: Viêm xoang: Thực hư câu chuyện hoa ngũ sắc có thể chữa viêm xoang
Gạo lứt có tốt cho sức khỏe không?
Gạo lứt vượt trội về dinh dưỡng so với gạo trắng do không cần xay xát, giúp bảo toàn nhiều chất quý giá. Gạo lứt được coi là kho tàng dinh dưỡng với sự giàu có về chất xơ, protein, chất béo, carbohydrate, và một loạt các vitamin và khoáng chất như niacin (B3), thiamine (B1), axit pantothenic (B5), pyridoxine (B6), sắt, canxi, axit folic, mangan và các chất chống oxy hóa.
Không ít người tỏ ra tò mò về câu hỏi “Liệu gạo lứt có tốt không?” Câu trả lời rất rõ ràng: có, bởi vì gạo lứt có khả năng cung cấp nguồn dinh dưỡng phong phú và quý báu. Những lợi ích sức khỏe mà gạo lứt mang lại bao gồm:
Gạo lứt tốt cho sức khỏe tim mạch
Gạo lứt được biết đến với sự giàu chất xơ và sở hữu một loạt hợp chất mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sức khỏe tim mạch. Chất xơ trong gạo lứt không chỉ giúp cải thiện hệ tiêu hóa mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa các bệnh về tim mạch và hệ hô hấp.

Không chỉ có vậy, chất lignans được tìm thấy trong gạo lứt còn có khả năng hạ huyết áp, làm giảm mức cholesterol, đồng thời ổn định xơ vữa động mạch. Những tác động này có khả năng giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch đáng kể.
Hơn nữa, gạo lứt còn cung cấp một lượng đáng kể magiê, một khoáng chất cần thiết cho sự hoạt động bình thường của tim mạch. Magiê đã được liên kết với việc bảo vệ sức khỏe tim mạch, ngăn ngừa các vấn đề như suy tim và nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch.
Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Việc sử dụng gạo lứt đồng thời là một thói quen có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Bên cạnh việc sử dụng gạo lứt, các chuyên gia y tế cũng khuyên bệnh nhân tiểu đường nên tập trung vào chế độ ăn uống hợp lý để duy trì cân bằng dinh dưỡng.
Hạn chế việc tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, kết hợp với việc thêm vào chế độ ăn uống những thực phẩm giàu dinh dưỡng, là một cách tốt để duy trì tình trạng sức khỏe tốt hơn. Đặc biệt, việc kiểm soát lượng đường và carbohydrate trong chế độ ăn cũng rất quan trọng để quản lý bệnh tiểu đường hiệu quả.

Không chứa Gluten
Đây là một dạng protein được tìm thấy trong lúa mạch và lúa mì. Trong thời đại hiện nay, có nhiều người chọn tuân thủ chế độ ăn không chứa gluten do nhận thức về những vấn đề có thể phát sinh từ việc tiêu thụ gluten, như:
Người không dung nạp gluten hoặc tiếp xúc với nó có thể gặp phản ứng dị ứng, gồm các triệu chứng như đầy bụng, đau dạ dày, buồn nôn và tiêu chảy.
Bên cạnh đó, việc tiêu thụ gluten cũng không phù hợp với những người mắc các bệnh tự miễn dịch.
Điều quan trọng là gạo lứt không chứa gluten, và chính vì điều này nó trở thành một lựa chọn phổ biến để bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày, giúp đảm bảo rằng không có sự tiếp xúc với gluten.
Xem thêm: 10 CÁCH CHỮA NHIỆT MIỆNG ĐÁNG GHÉT
Hỗ trợ giảm cân hiệu quả
Nếu bạn đang có thắc mắc về việc liệu “gạo lứt có tốt cho sức khỏe không?” và muốn thêm thực phẩm này vào chế độ ăn uống để giúp đạt được mục tiêu giảm cân, thì câu trả lời là có. Gạo lật có thể hỗ trợ quá trình giảm cân hiệu quả hơn so với việc tiêu thụ gạo trắng thông thường.
Gạo lứt là nguồn giàu chất xơ, với mức trung bình khoảng 3,5g chất xơ trong 158g gạo lứt. Việc tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp bạn cảm thấy no nhanh hơn, kiểm soát cảm giác thèm ăn vặt, và hạn chế lượng calo cung cấp vào cơ thể.
Thêm vào đó, gạo lật cũng thường có chỉ số glycemic thấp hơn so với gạo trắng. Điều này có nghĩa là gạo lật sẽ làm tăng đường huyết chậm hơn, giúp kiểm soát đường huyết ổn định hơn trong quá trình ăn uống.
Cải thiện sức khỏe của xương
Gạo lứt không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn có lợi cho sức khỏe xương. Trong gạo lứt, có chứa nhiều khoáng chất Magiê, một yếu tố quan trọng giúp duy trì sức khỏe và sự chắc khỏe của xương. Magiê đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu trúc xương, làm cho xương trở nên mạnh mẽ và khỏe khoắn.
Ngoài ra, việc tiêu thụ gạo lật còn có khả năng kích hoạt sự sản xuất vitamin D trong cơ thể. Vitamin D đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện khả năng hấp thụ canxi từ thực phẩm và đưa canxi vào xương. Nhờ có vitamin D, việc cung cấp canxi cho xương trở nên hiệu quả hơn, giúp duy trì sự chắc khỏe của xương và khớp, đồng thời giúp phòng ngừa các vấn đề liên quan đến xương và khớp.
Tổng cộng, việc bổ sung gạo lật vào chế độ ăn uống không chỉ giúp cung cấp Magiê cần thiết cho xương mà còn tăng cường khả năng hấp thụ canxi và kích hoạt vitamin D, từ đó hỗ trợ sức khỏe xương và phòng ngừa các bệnh liên quan đến xương và khớp.

Những trường hợp không nên ăn thường xuyên
Gạo lứt có thể bổ sung nhiều chất dinh dưỡng nhưng không phải tốt cho tất cả mọi người. Bạn nên hạn chế ăn nếu:
- Người có chức năng tiêu hóa kém, đã từng phẫu thuật đường tiêu hóa
Chất xơ trong gạo lật có thể có tác động đối với hệ tiêu hóa của một số người, đặc biệt là những người có vấn đề về tiêu hóa. Mặc dù chất xơ có nhiều lợi ích cho sức khỏe, như giúp cải thiện tiêu hóa, duy trì sự cân bằng đường huyết và hỗ trợ giảm cân, nhưng nếu bạn đã có sự kém hiệu quả trong hệ tiêu hóa, việc tiêu thụ quá nhiều chất xơ có thể gây thêm căng thẳng và khó chịu cho hệ tiêu hóa.
Những người có vấn đề tiêu hóa như dạ dày nhạy cảm, khó tiêu, hoặc bị tình trạng dạ dày viêm loét thường cảm thấy khó chịu hơn khi tiêu thụ nhiều chất xơ. Chất xơ có thể làm tăng khối lượng thức ăn trong dạ dày và đường ruột, làm tăng áp lực lên hệ tiêu hóa và gây ra cảm giác đầy bụng, căng thẳng và đau đớn.
- Những người có khả năng miễn dịch thấp
Việc tiêu thụ lượng lớn gạo lật hoặc các loại gạo chứa nhiều chất xơ có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thu chất đạm và chất béo trong cơ thể. Chất xơ có khả năng kết hợp với các chất dinh dưỡng khác trong thức ăn và hạn chế sự hấp thu của chúng trong đường tiêu hóa.
Chất đạm và chất béo là hai thành phần quan trọng trong chế độ ăn uống cung cấp năng lượng và duy trì sự hoạt động của cơ thể. Khi hấp thu chất đạm bị hạn chế, cơ thể có thể gặp khó khăn trong việc duy trì và phục hồi cơ bắp, hệ thống miễn dịch cũng có thể bị ảnh hưởng. Một lượng đủ chất béo cũng cần thiết để cung cấp năng lượng và hỗ trợ sự hoạt động của hệ thống thần kinh, não bộ và các chức năng khác trong cơ thể.
Vì vậy, trong trường hợp bạn có vấn đề về hệ tiêu hóa hoặc đã thấy ảnh hưởng tiêu cực sau khi tiêu thụ nhiều gạo lứt, nên cân nhắc điều chỉnh chế độ ăn uống để đảm bảo bạn vẫn cung cấp đủ lượng chất đạm và chất béo cần thiết cho sức khỏe. Thêm vào đó, việc tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ có thể giúp bạn có chế độ ăn uống phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.
Xem thêm: 7 cách làm trắng răng tại nhà với Baking Soda bạn không nên bỏ lỡ
- Người bị bệnh thận không nên ăn nhiều và thường xuyên.
Người mắc bệnh thận thường cần đặc biệt chú ý đến chế độ ăn uống để duy trì sức khỏe thận và kiểm soát tình trạng bệnh. Trong trường hợp này, việc ăn gạo lật cần được xem xét một cách cẩn trọng.
Gạo lật, một loại gạo không qua xử lý để loại bỏ lớp vỏ ngoài cùng, có thể chứa nhiều khoáng chất và chất xơ hơn so với gạo trắng thông thường. Điều này có thể là một lợi ích đối với sức khỏe tổng thể, nhưng đối với người bị bệnh thận, việc tiêu thụ gạo lật cần được xem xét kỹ.
Người bệnh thận thường phải hạn chế việc tiêu thụ các thực phẩm giàu kali, fosfor và protein, để tránh tăng tải cho các cơ quan thận. Gạo lứt có thể chứa một lượng kali và fosfor không thấp, vì vậy việc ăn nhiều gạo lứt có thể gây áp lực lên hệ thống thận.
Tuy nhiên, việc ăn gạo lật không nhất thiết phải bị loại trừ hoàn toàn khỏi chế độ ăn uống của người bệnh thận. Sự quản lý chặt chẽ và hợp tác với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp xác định mức độ và tần suất ăn gạo lật phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người.
Dưới đây là bài viết mà Langmoi và Bedental chia sẻ về kiến thức nha khoa, bạn có thắc mắc gì cần giải đáp hoặc tư vấn về tình trạng hiện tại có thể liên lạc với đội ngũ bác sĩ để được giải đáp chi tiết tận tình nhất. Bạn có thể tìm hiểu thêm:
Pingback: So sánh sự khác nhau của AHA và BHA có trong mỹ phẩm | Làng mới
Pingback: Yoga: Món quà kỳ diệu cho sức khỏe thể chất và tinh thần của con người | Làng mới
Pingback: Dầu Ôliu: 7 tác dụng thần kỳ mà bạn không nên bỏ qua | Làng mới
Pingback: Thiền: 12 lợi ích bất ngờ của thiền mà bạn không thể bỏ qua | Làng mới